"Aleksandra Piłsudska i sekrety międzywojennych Łazienek". Podsumowanie projektu
Seminarium popularnonaukowe, spacery online oraz mapa edukacyjna to efekt projektu "Aleksandra Piłsudska i sekrety międzywojennych Łazienek", który Muzeum Łazienki Królewskie zrealizowało we współpracy z Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Zachęcamy do skorzystania z tych materiałów.
Okazją do realizacji projektu była przypadająca 25 października 2021 r. setna rocznica ślubu Aleksandry Szczerbińskiej i Józefa Piłsudskiego. Sakrament małżeństwa zawarty został w nieistniejącej obecnie kaplicy, która przylegała do pawilonu zachodniego Pałacu na Wyspie.
Seminarium, spacery, mapa
Pierwszym elementem projektu było seminarium popularnonaukowe "Wierzymy, że dajemy czyn. O Aleksandrze Piłsudskiej i innych kobietach polskiego międzywojnia", które odbyło się 28-29 września 2021 r. Towarzyszyły mu spacery śladami Piłsudskich w Łazienkach Królewskich oraz wokół ich dworku "Milusin" w Sulejówku. Pierwszy z nich poprowadził dr Mariusz Kolmasiak, a drugi - Małgorzata Basaj. Oba spacery przygotowane zostały w wersji online do wykorzystania podczas samodzielnej wyprawy szlakiem Piłsudskich.
Pomocna na spacerze w Łazienkach Królewskich będzie powstała w ramach projektu bezpłatna mapa w dwóch wersjach językowych (polskiej i angielskiej). W postaci elektronicznej można ją pobrać poniżej, a w formie papierowej otrzymać w kasach Muzeum Łazienki Królewskie oraz Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku.
MAPA "Z PIŁSUDSKIMI PO ŁAZIENKACH" (FORMAT PDF - 1,23 MB)
MAP "AROUND THE ŁAZIENKI PARK WITH THE PIŁSUDSKIS" (PDF FORMAT - 2.31 MB)
Piłsudscy a Łazienki
Piłsudscy związani byli z Belwederem i Łazienkami Królewskimi w latach dwudziestych i trzydziestych XX w. Józef Piłsudski zamieszkał w Belwederze jako Naczelnik Państwa 29 listopada 1918 r., a w październiku 1921 r. dołączyła do niego niedawno poślubiona Aleksandra oraz ich córki: Wanda i Jadwiga.
Aleksandra Szczerbińska i Józef Piłsudski zawarli związek małżeński 25 października 1921 r. w nieistniejącej obecnie kaplicy, która przylegała do pawilonu zachodniego Pałacu na Wyspie.
W akcie ślubu, sporządzonym w Belwederze, zapisano:
"Działo się w Warszawie, w Pałacu Belwederskim, w parafii św. Aleksandra dnia 25 października 1921 roku, o godzinie czwartej po południu. Wiadomo czynimy, że w obecności świadków: pułkownika Doktora Eugeniusza Piestrzyńskiego i podpułkownika Doktora Bolesława Wieniawy-Długoszewskiego [sic!], pełnoletnich, w Warszawie zamieszkałych, w dniu dzisiejszym zawarte zostało religijne małżeństwo między Naczelnikiem Państwa, Józefem Piłsudskim, wdowcem, lat 55 liczącym […] i Aleksandrą Szczerbińską, panną, utrzymującą się z własnych funduszów, liczącą lat 39, urodzoną w Suwałkach, […] zamieszkałą w Warszawie […] przy ulicy Koszykowej. […] Zwolnienie od głoszenia zapowiedzi przedślubnych udzielone zostało pod datą 15 października roku bieżącego. […] Nowożeńcy oświadczyli, że umowy przedślubnej nie zawarli. Obrzędu religijnego dopełnił ksiądz Marian Tokarzewski […] w kaplicy Łazienkowskiej w Warszawie. Akt niniejszy po odczytaniu przez Nas, Nowożeńców, świadków i błogosławiącego związek małżeński podpisany został". (Archiwum Archidiecezjalne Warszawskie, 9214/D-337, akt nr 588; w tekście zmodernizowano ortografię oraz zapis dat).
W czerwcu 1923 r. Piłsudscy zamieszkali w Sulejówku; do Belwederu powrócili trzy lata później. W pałacu mieszkali do śmierci marszałka, która nastąpiła 12 maja 1935 r. Warto zaznaczyć, że część dzisiejszych ogrodów łazienkowskich, w tym Staw Belwederski, należały wówczas do Belwederu. Służyły one córkom Piłsudskich za miejsce zabawy.
Łazienki Królewskie były natomiast w latach 1918-1922 jedną z rezydencji przynależnych Józefowi Piłsudskiemu jako głowie państwa.
Marszałek wraz ze swoją rodziną lubił obserwować zawody hippiczne na łazienkowskim hipodromie (powstał w 1927 r.). Jeźdźcy rywalizowali tam m.in. o nagrodę jego imienia.
Piłsudscy bywali również na przedstawieniach w Teatrze Królewskim w Starej Oranżerii. Szykowano dla nich wówczas lożę królewską.
W okolicy Białego Domu w listopadzie 1927 r., na prośbę Wojciecha Kossaka, Piłsudski zapozował na swojej ulubionej klaczy Kasztance, wiernej towarzyszce od czasów legionowych. W efekcie powstał chyba najsłynniejszy portret marszałka, wielokrotnie powielany i rozpowszechniany w różnych formach.
W Pałacu Myślewickim mieszkało z kolei wiele osób z otoczenia Naczelnika Państwa, z których niewątpliwie najbliższą był dla niego Bolesław Wieniawa-Długoszowski, adiutant i zaufany współpracownik, a także dowódca 1. Pułku Szwoleżerów Józefa Piłsudskiego, stacjonującego obok Łazienek Królewskich. Pomnik najsłynniejszego polskiego kawalerzysty od 2019 r. stoi w pobliżu Pałacu Myślewickiego.
Z Belwederem, Łazienkami Królewskimi i innymi obiektami w tej okolicy wiąże się dużo istotnych, często osobistych wydarzeń z życia Józefa i Aleksandry Piłsudskich. Były to jednak rezydencje służbowe. Prywatny dom Piłsudskich mieścił się w Sulejówku. Zachęcamy do odwiedzenia tego niezwykłego miejsca. Na mapie "Z Piłsudskimi po Łazienkach" zamieściliśmy wskazówki, jak tam dojechać.
Projekt "Aleksandra Piłsudska i sekrety międzywojennych Łazienek" dofinansowano ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na lata 2017-2022.
