Tak powstawała cenna porcelana. Historia duńskiej manufaktury
Największy XVIII-wieczny serwis obiadowy "Flora Danica" został wyprodukowany w Królewskiej Fabryce Porcelany w Kopenhadze. Porcelana jest tam wytwarzana do dziś, i podobnie jak ponad 200 lat temu, zdobią ją motywy roślinne z duńskiego atlasu botanicznego.
W XVIII wieku wytwórnie porcelany znajdowały się w większości państw europejskich, a luksusowa porcelana była ulubionym prezentem, którym obdarowywały się domy królewskie. Świadczyło to o wyrafinowanym smaku ofiarodawcy oraz wysokim poziomie kultury. Przez wiele lat duńska rodzina królewska marzyła o własnej fabryce porcelany. Na początku lat siedemdziesiątych XVIII wieku zaczęły się więc eksperymenty - ich autorem był chemik Frantz Heinrich Müller. Po pewnym czasie udało mu się wytworzyć próbne wyroby z miejscowych surowców.
1 maja 1775 r. zdecydowano o uruchomieniu Królewskiej Manufaktury Porcelany pod patronatem królowej duńskiej, Juliany Marii. Sygnaturą duńskiej fabryki stały się trzy linie w kształcie fal, reprezentujące trzy cieśniny otaczające Danię: Sund, Wielki Bełt i Mały Bełt.
15 lat później królewska manufaktura zaczęła produkować "Florę Danicę". Ozdobienia serwisu podjął się duński malarz porcelany - Jahann Christoph Bayer. Motywami stały się rośliny, zaczerpnięte z rycin prezentowanych w naukowym atlasie botanicznym pt. "Flora Danica". Żmudne i czasochłonne prace trwały aż 12 lat.
Powstanie drogocennego serwisu podyktowane było wielką polityką. Caryca Katarzyna II, do której miał trafić, była namiętną kolekcjonerką porcelany. Zastawa miała się stać niezwykle trafnym prezentem. Jednak los pokrzyżował te plany - caryca umarła w 1796 r., zanim ukończono produkcję serwisu. Duńska rodzina królewska zatrzymała porcelanę do własnego użytku.
Mchy, grzyby, trawy
Naczynia - w sumie 1802 elementy - uformowano w oparciu o tzw. model perłowy, w stylu klasycystycznym. Nadawał się on do dekoracji motywami roślinnymi dzięki dużym, gładkim powierzchniom. Badania ocalałych elementów królewskiego serwisu wykazały, iż zdobienia poszczególnych naczyń dobierano według pewnego systemu.
Małe motywy, zazwyczaj mchy i niewielkie grzyby, wybierano przeważnie do drobnych elementów. Na owalnych częściach naczyń pojawiały się zaś podobne do siebie rodzaje traw. Starano się przy tym zachować naturalną skalę roślin. Od czasu do czasu prowadziło to do niekonwencjonalnych rozwiązań, na przykład wodorost, który w naturze wyrasta pionowo ze skały, musiał być przedstawiony w nienaturalnych zwojach, z kamieniem leżącym z boku, tak aby odpowiadał kształtowi okrągłego naczynia. W podstawie każdego z elementów serwisu wypisano łacińską nazwę rośliny, a także - cyframi rzymskimi - numer jej ryciny z atlasu botanicznego, numer zeszytu ("Flora Danica" liczyła 10 tomów) i charakterystyczny znak fabryki - trzy faliste linie.
Duża część serwisu obiadowego ocalała (ok. 1530 sztuk), gdyż był on wysoko ceniony i używany wyłącznie podczas uroczystości, takich jak urodziny, śluby czy bankiety królewskie. W 1863 r., po kilkudziesięcioletniej przerwie, wznowiono produkcję dawnej zastawy z okazji ślubu córki króla Chrystiana IX, Aleksandry, z następcą tronu angielskiego. Znów wykorzystano stare formy, które przetrwały bombardowania Kopenhagi przez Anglików w 1807 r. Ślub miał miejsce 10 marca 1863 r., ale serwisu nie udało się dostarczyć aż do lutego 1864 r. Obecnie jest w posiadaniu królowej angielskiej.
Serwis "Flora Danica” jest wytwarzany do dziś, zgodnie z tymi samymi wytycznymi, co oryginał. Ręcznie malowane dekoracje nadal wzorowane są na dawnych rycinach, artyści mają zaś za zadanie optymalnie rozmieścić rośliny na danym porcelanowym elemencie.
WYSTAWA "FLORA DANICA" W PAŁACU NA WYSPIE
