Amfiteatr
Amfiteatr, usytuowany nad brzegiem Stawu Południowego, łączy w swej architekturze motyw antycznych ruin z funkcją teatru w otwartej przestrzeni.
Inspiracją dla Jana Chrystiana Kamsetzera, drezdeńskiego architekta, były rozpowszechnione w Europie wzorniki, ilustrujące odkrycia w Herkulanum, a także ruiny Forum Romanum. Amfiteatr obliczony na wielkie widowiska dla blisko tysiąca widzów został otwarty 7 września 1791 r., w rocznicę elekcji Stanisława Augusta.
Amfiteatr to kamienna widownia na planie półkola, połączona ze sceną za pomocą kanału wodnego. Scenę z trzech stron otacza stylizowana na zniszczoną upływem czasu kompozycja typowych elementów rzymskiej architektury, która stanowiła piękną oprawą dla wystawianych w teatrze baletów, często opartych na motywach mitologicznych. Bramą z lewej strony wchodzili na scenę podpływający w łodziach aktorzy. Tego typu stała scenografia stwarzała widzom iluzję przebywania w Grecji lub we Włoszech i wpisywała się w panującą w Europie modę na wykorzystywanie w architekturze elementów starożytnych ruin.
wydarzenie historyczne
Otwarcie Amfiteatru
Amfiteatr obliczony był na wielkie widowiska dla blisko tysiąca widzów. Uroczyste otwarcie nastąpiło w rocznicę elekcji króla Stanisława Augusta, 7 września 1791 r. Wystawiono wówczas balet historyczny, "Kleopatra", którego fabuła, związana z bitwami morskimi, pozwalała wykorzystać położenie nad wodą i wprowadzić do akcji łodzie.
Za czasów Stanisława Augusta attykę widowni Amfiteatru zdobiło szesnaście posągów wybitnych dramaturgów. Zrobione były jednak z niszczejącego z upływem czasu materiału. Dlatego w latach 20. XX w. usunięto je i dziś ich miejsce zajęło osiem rzeźb poetów autorstwa Stanisława Jakubowskiego. Sprawiają wrażenie, jakby wspólnie z widzami oglądali przedstawienie z ostatniego rzędu.