Skrzypek i dama
- datowanie
- 1. poł. XVIII w.
- rodzaj
- obraz
- technika
- olej
- materiał
- drewno dębowe
- wymiary
- 42,2 x 33,0 cm
- data dodania do kolekcji
- 1771
- lokalizacja
- Pałac na Wyspie - Galeria Obrazów, parter
- sygnatury, napisy
- po prawej, u dołu, farbą olejną: P. van Dijk; u dołu po prawej czerwony numer galerii Stanisława Augusta 46
- miejsce powstania
- Holandia (Europa)
- właściciel
- Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie
- identyfikator
- ŁKr 843
Obraz został kupiony do galerii Stanisława Augusta przez antykwariusza Adriaana van Aalsta na pośmiertnej aukcji zbiorów Gerrita Braamcampa (zm. 1771), mecenasa i amatora sztuki, którego kolekcja malarstwa cieszyła się w XVIII w. sławą jednej z najlepszych w Europie.
W katalogu aukcji Braamcampa Skrzypek i dama określony został jako malowany "w najlepszej manierze" Philipa van Dijka. […]
Tak jak wielu holenderskich malarzy rodzajowych czynnych w 1. połowie XVIII w. van Dijk malował dekoracyjne, rodzajowe obrazy mieszczące się w formule wypracowanej w latach 40. poprzedniego stulecia przez Gerarda Dou, spopularyzowanej przez jego lejdejskich uczniów i naśladowców: tzw. nisstucks, czyli sceny z postaciami w arkadowej niszy okna, malowane gładko, precyzyjnie, w manierze fijnschilder. W łazienkowskim Skrzypku i damie zastosował wszystkie elementy tej formuły: postaci widoczne w bliskim planie, w ujęciu do pasa, drobiazgowo oddane faktury przedmiotów i detale, efekt iluzji uzyskany poprzez takie ułożenie draperii i poduszki na parapecie oraz ustawienie postaci skrzypka, że zdają się wkraczać w przestrzeń widza. Także temat obrazu - uprawianie muzyki - charakterystyczny był dla szkoły lejdejskiej, zwłaszcza autoportretów i przedstawień malarzy, dla których muzyka była źródłem inspiracji w procesie twórczym. [Zob. D. Juszczak, H. Małachowicz, Galeria obrazów Stanisława Augusta w Łazienkach Królewskich. Katalog, Łazienki Królewskie, Warszawa 2015, kat. nr 36, s. 151.]