Walka Heraklesa z Achelousem
- datowanie
- 1715-1730
- rodzaj
- obraz
- technika
- olej
- materiał
- płótno
- wymiary
- 104,9 x 137,1 cm
- data dodania do kolekcji
- 1783
- lokalizacja
- Pałac na Wyspie - Galeria Obrazów, parter
- sygnatury, napisy
- u dołu po lewej, czerwony numer galerii Stanisława Augusta 1246; ślady tego samego numeru po prawej u dołu
- miejsce powstania
- Paryż (Francja)
- właściciel
- Muzeum Narodowe w Warszawie
- pochodzenie
- depozyt; nr inw.: M.Ob.1304
- identyfikator
- Dep 931
Obraz uważany od XVIII w. za pendant do przedstawienia Junony proszącej Eola o uwolnienie wiatrów (nr kat. 22). […] Tworzyły one komplet przedstawień o tematyce mitologicznej z dwoma innymi o takich samych wymiarach, wpisanymi pod numerami 1244 i 1245 (Porwanie Prozerpiny oraz Wenus i Neptun; sprzedane 1819, obecne miejsce przechowywania nieznane).
[…]
Obraz jest ilustracją epizodu z Metamorfoz Owidiusza (IX, 32–63): walki Heraklesa z Achelousem, bogiem rzeki w Kalidonii, konkurującym z herosem o rękę Dejaniry. Początkowo w katalogach galerii tytuł obrazu z Heraklesem był odnotowywany w formie niedokończonej: „Combat de Herculecontre”, tak jakby wahano się, którego z przeciwników herosa przedstawił malarz. Taki sam zapis znalazł się nawet w „ikonograficznym” katalogu z 1784–92. Dopiero w wersji z 1793 pojawia się imię Achelousa. W późniejszych publikacjach obraz występował również pod tytułami Bitwa Heraklesa z Achillesem (1839), Walka Heraklesa z olbrzymem (1851), Walka Heraklesa z Tytanem (1886) i Herakles zabijający Kakusa (1895 i 1967).
Powodem takiej różnorodności tytułów był z pewnością fakt, że popularne w sztuce tematy pojedynków Heraklesa z Achelousem i Kakusem były w zasadzie przedstawiane identycznie. W wersji łazienkowskiej malarz wzbogacił scenę postaciami dwóch sekundujących zmaganiom satyrów i unoszącej się nad walczącymi skrzydlatej Nike, trzymającej w ręce wieniec dla zwycięzcy. Przyklękająca kobieta po prawej stronie to zapewne Dejanira, obserwująca walkę swoich zalotników. [Zob. D. Juszczak, H. Małachowicz, Galeria obrazów Stanisława Augusta w Łazienkach Królewskich. Katalog, Łazienki Królewskie, Warszawa 2015, kat. nr 20, s.102–103.]