Liberum veto to jedno z wyzwań, z którymi przyszło się zmierzyć Stanisławowi Augustowi, kiedy w 1764 r. obejmował tron. Było to wyzwanie tym trudniejsze, że veto funkcjonowało nie tylko jako narzędzie walki politycznej, które przyczyniło się do całkowitego pa­raliżu sejmu, lecz także swego rodzaju mit, przedmiot nieomalże kultu ze strony szlacheckich uczestników życia publicznego. Postrzegano je jako podstawę - źrenicę wolności, główną zaporę dla despotyzmu królewskiego.

Celem wykładu z cyklu "Czy mogła się uratować? Rzeczpospolita w XVIII wieku" będzie nie tylko pokazanie, jak wyglądały rzeczywiste pró­by ograniczenia liberum veto, lecz także przyjrzenie się argumentom, którymi starano się przekonać społeczeństwo szlacheckie, iż owo prawo praw jest przywilejem wysoce niebezpiecznym. Zgodnie z zasadą bezstronności głos oddamy także jego obrońcom, również po to, by lepiej zrozumieć, jakie zmiany musiały dokonać się w myśleniu o państwie, by to, czego zaciekle broniono w połowie lat sześćdziesiątych, odrzucono bez żalu w roku 1791.

Prof. dr hab. Anna Grześkowiak-Krwawicz - historyk, kierownik Pracowni Li­teratury Oświecenia ILB PAN, prezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym. Główne przedmioty jej zainteresowań badawczych to myśl poli­tyczna Rzeczypospolitej Obojga Narodów i kultura Oświecenia. Autorka m.in. monografii: Regina libertas. Wolność w polskiej myśli politycznej XVIII wieku, Gdańsk 2006; Czy rewolucja może być legalna? 3 maja 1791 w oczach współczesnych, War­szawa 2012; Queen Liberty. The Concept of Freedom in the Polish-Lithuanian Com­monwealth, Leiden, Boston, Brill 2012. Współredaktor (z Dominikiem Triaire’em) edycji: Stanislas Auguste, Mémoires, Paris 2012.

CYKL WYKŁADÓW "CZY MOGŁA SIĘ URATOWAĆ? RZECZPOSPOLITA W XVIII WIEKU"