Zapraszamy na piąty wykład z cyklu "Oświeceniowa republika marzeń", który poświęcony jest Janowi Bogumiłowi Plerschowi. Ten królewski malarz i dekorator należał do ścisłej kadry artystycznej na warszawskim dworze.
Znakomity autoportret namalowany przez artystę już po upadku króla Stanisława Augusta i państwa pokazuje twarz człowieka zadowolonego i świadomego swej pozycji. Bystre, inteligentne spojrzenie, dumna postawa, zarazem brak jakiejkolwiek ostentacji w stroju - oto pierwsze wrażenie, jakie można odnieść, patrząc na artystę, który tak właśnie pragnął zaprezentować się potomnym.
Historia obeszła się z Plerschem dość łaskawie - większość jego dzieł przetrwała. Mimo to artysta nie zdobył w polskiej historii sztuki należnej mu pozycji i sławy. Tymczasem był on bezsprzecznie najwybitniejszym dekoratorem działającym dla Stanisława Augusta. W swych malowidłach ściennych potrafił wydobyć finezję, wdzięk i fantazję, a nawet przekazać niuanse światłocieniowe. W Łazienkach był odpowiedzialny za dekoracje w niemal wszystkich pawilonach: w Białym Domku, Pałacu Myślewickim, Trebhauzie, Teatrze Królewskim w Starej Oranżerii, Pałacu na Wyspie. Swobodnie podejmował różne tematy: od brawurowych malowideł iluzjonistycznych w teatrze w Pomarańczarni, poprzez weduty, po antykizującą groteskę - gatunek, w którym stworzył własny styl. Motywy "niepodobne do rzeczywistości", wedle słów Witruwiusza, które stanowiły sedno malarstwa groteskowego, to mitologiczne stwory, ornamenty, postacie ludzkie, przedmioty, pejzaże - całe uniwersum. Różnorodność form implikowała bogactwo treści ukrytych w tych pozornie błahych przedstawieniach.
Aleksandra Bernatowicz - dr, adiunkt w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk. Przedmiotem jej zainteresowań badawczych jest malarstwo drugiej połowy XVIII wieku, a także środowisko artystów warszawskich epoki stanisławowskiej - tej problematyce poświęciła swą ostatnią książkę. Jest autorką artykułów publikowanych w renomowanych czasopismach, jak również biogramów malarzy tworzących za czasów panowania Stanisława Augusta, które ukazują się w kolejnych tomach Słownika artystów polskich i obcych w Polsce działających. Współpracuje z redakcją Allgemeines Künstler-Lexikon, gdzie tworzy biogramy artystów polskich lub działających na terenie Rzeczypospolitej w XVIII wieku. Autorka książek: Sekrety wielkich mistrzów sztuki (1997) oraz Niepodobne do rzeczywistości. Malowana groteska w rezydencjach Warszawy i Mazowsza 1777-1820 (2006).
OŚWIECENIOWA REPUBLIKA MARZEŃ
