Cykl wykładów "Oświeceniowa republika marzeń" powstał jesienią 2015 r., jako nawiązanie do projektu "Oświeceniowa republika władców", autorstwa prof. Andrzeja Pieńkosa. W nowym roku akademickim 2016-2017 będziemy kontynuować wyprawę do epoki Oświecenia. Nasz cel - jak poprzednio - stanowi ukazanie osiągnięć i specyfiki polskiego Oświecenia w kontekście kultury europejskiej.
W czasie serii rozważań z wielu perspektyw przedstawione zostaną losy i dokonania głośnych postaci XVIII i XIX wieku, związanych z Łazienkami Królewskim - obiektem marzeń i celów Stanisława Augusta (stąd tytuł "Oświeceniowa republika marzeń”). Będą wśród nich m.in.: Judyta Zbytkowerowa, żona Szmula, faktora Stanisława Augusta, Jan Chrystian Kamsetzer, projektant i architekt, Jan Bogumił Plersch, królewski malarz i dekorator, Ludwik XVIII, król wygnaniec, czy Ignacy Krasicki, jeden z najwybitniejszych poetów polskiego Oświecenia.
Analizując działalność tych ludzi, chcielibyśmy przedstawić zjawiska i procesy w dziedzinie kultury, dokonujące się na polu intelektu, a szczególnie w sztukach pięknych. Postaramy się również odpowiedzieć na pytania dotyczące losów "rzeczpospolitej literackiej" i osobistości, które tworzyły ją po rewolucji francuskiej oraz w dobie Napoleona.
"Rzeczpospolita literacka" zrodziła się w XVI w., za życia Erazma z Rotterdamu, który był jej pierwszym - nieformalnym, choć przecież wpływowym - prezydentem. Szczyt swej potęgi osiągnęła w XVIII stuleciu, w epoce Oświecenia.
"Rzeczpospolita literacka" (łac. Respublica litteraria, franc. la république des lettres) pojmowana jest jako europejska wspólnota uczonych, pisarzy, artystów pozostających ze sobą w stałym kontakcie za pośrednictwem pisma i druku, dzięki któremu możliwe było upowszechnienie i tekstów, i obrazów. To niewidoczne, ponadnarodowe państwo osiągnęło apogeum swych wpływów, gdy jego głową został Wolter (Voltaire, właśc. François-Marie Arouet, 1694-1778), zaś jego "obywatele" zasłynęli, między innymi, wydaniem Wielkiej encyklopedii francuskiej w latach 1751-1780. Wówczas to nie tylko intelektualiści z całej Europy, ale i potężni władcy, jak Katarzyna II i Fryderyk II, zabiegali o względy tego "państwa", starali się uzyskać jego aprobatę dla swych planów.
Z kręgiem europejskiej république de lettres związane były także barwne osobistości, których losy w jakiś sposób złączyły się z Łazienkami, począwszy od ich założyciela - Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, poprzez Stanisława Augusta, związanych z królem artystów i intelektualistów (w tym Francuzów, Włochów, Szwajcarów i Szwedów), po międzynarodowych awanturników, takich jak Casanova czy hrabia Cagliostro. Postaci te wiązało z kręgiem "rzeczpospolitej literackiej" nie tylko przyjęcie francuskiej mody i obyczajów, czy posługiwanie się na co dzień językiem Woltera, ale także wspólne im wszystkim charakterystyczne optymistyczne postrzeganie natury ludzkiej, przekonanie, że pod każdą szerokością geograficzną ludzie są mądrzy i dobrzy. Tego optymizmu, połączonego ze słonecznym kosmopolityzmem, możemy dziś tylko zazdrościć naszym poprzednikom - my świadkowie nowej wędrówki ludów i sędziowie mrocznych nacjonalizmów.
WYKŁADY Z CYKLU "OŚWIECENIOWA REPUBLIKA MARZEŃ"
12 października 2016 r. - prof. dr hab. Elżbieta Wichrowska, Żona Szmula, Judyta Zbytkowerowa w Łazienkach Królewskich;
30 listopada 2016 r. - dr hab. Barbara Arciszewska, Jan Chrystian Kamsetzer a nowy model kariery artystycznej w nowożytnej Polsce;
14 grudnia 2016 r. - Izaura Jakacka, Cnoty króla Stanisława Augusta - Marcello Bacciarelli i jego supraporty z Sali Audiencjonalnej Dawnej w Zamku Królewskim w Warszawie;
18 stycznia 2017 r. - dr hab. Jolanta Talbierska, Powołanie Akademii sztuk pięknych - niespełniona ideé fixe Stanisława Augusta i rola królewskiego Gabinetu Rycin;
8 lutego 2017 r. - dr Aleksandra Bernatowicz, Niepodobne do rzeczywistości… Jan Bogumił Plersch - królewski dekorator w Łazienkach;
8 marca 2017 r. - dr hab. Piotr Ugniewski, Ludwik XVIII - lokator Białego Domku w Łazienkach Królewskich;
10 maja 2017 r. - Przemysław Wątroba, Kaplica zamkowa, kościół garnizonowy, votum narodowe - Jakuba Kubickiego projekty kościoła w Ujazdowie;
21 czerwca 2017 r. - dr Jacek Głażewski, Ignacego Krasickiego wizja kultury nowoczesnej.
