Sfera con sfera - monumentalna kula z włókna szklanego autorstwa Arnaldo Pomodoro, jednego z najważniejszych artystów współczesnych, prezentowana jest w Muzeum Łazienki Królewskie. Rzeźbę można oglądać w Ogrodzie Modernistycznym przy Nowej Oranżerii.

Wystawa w Muzeum Łazienki Królewskie to okazja, by zapoznać się z twórczością włoskiego rzeźbiarza, będącego jednym z niewielu artystów, których prace są wystawione w Watykanie.

Styl Arnaldo Pomodoro

Począwszy od lat 50. jego projekty obejmują reliefy wypukłe, charakteryzujące się szczególną formą "pisma". Forma ta, nieznana wcześniej w rzeźbiarstwie, wzbudziła zainteresowanie czołowych włoskich krytyków sztuki. Na początku lat 60. artysta zaczął tworzyć kompozycje trójwymiarowe, badając geometrię ciał stałych. Poprzez "wyżeranie" ich powierzchni oraz powodowanie korozji, pęknięć i perforacji, niszczył ich perfekcyjne struktury, ujawniając niedoskonałości.

W 1966 r. zlecono mu stworzenie kuli o średnicy trzech i pół metrów na wystawę Expo w Montrealu. Była to jedna z jego wielu prac wystawiana w przestrzeniach miejskich na całym świecie, m.in. w Mediolanie, Kopenhadze, Brisbane, Los Angeles, Darmstadcie, Caracas, Kolonii oraz w Paryżu. Umieszczona przed Farnesiną w Rzymie, symbolizuje obecnie zwrot Pomodoro w kierunku rzeźby pomnikowej.

Sfera con sfera

Wśród najważniejszych prac włoskiego artysty wyróżnić można kreatywne inwencje o tematyce "kuli": Sfera n. 1, 1963, znajdująca się w MoMa w Nowym Jorku; Sfera con sfera, 1979-80 (wersja kuli z włókna szklanego eksponowana jest w Muzeum Łazienki Królewskie) w Hakone Open Air Museum w prefekturze Kanagawa w Japonii; Sfera con sfera, 1982-83 (w trzech wersjach znajdujących się kolejno w Kolegium Trójcy Świętej w Dublinie, na Uniwersytecie w Tel-Awiwie oraz w Monako); Sfera con sfera, 1991 (wersja stojąca przed hotelem Amada w Tokyo i "dowód artysty" w plazie w siedzibie Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku). W 1990 r. Pomodoro zaprojektował kulę o średnicy czterech metrów - Sfera con sfera, która jest doskonale wkomponowana w wyjątkowe otoczenie Cortille della Pigna w Muzeach Watykańskich.

Sfera con sfera odzwierciedla sprzeczność dzisiejszego świata ze swoją złożoną mieszaniną symboli, które można odczytywać zarówno jako organiczne, a co za tym idzie ludzkie, jak i związane z techniką. Z powodu tej złożoności wnętrze rzeźby przybiera kształt przypominający zęby przekładni. Szczególnie kula, w środku której znajduje się inna, rozwijająca się kula, może być interpretowana jako metafora obietnicy odrodzenia świata, w którym jest mniej zmartwień i destrukcji.

Pomodoro tak wyjaśnia koncepcję cyklu Sfera con sfera:

  • Kula jest wspaniałym obiektem, pochodzi ze świata magii, czarodziejów, zarówno ta z brązu, jak i ta wypełniona wodą. Jest nią również łono matki, myślę, że... Odzwierciedla ona wszystko wokół, tworzy przedziwne kontrasty, przekształca zwykłe odbicie środowiska. Właśnie to jest celem tworzenia każdej kolejnej rzeźby, takiej jak ta: próba przełamania idealnej formy magii, z nadzieją, żeby odnaleźć w niej wewnętrzne sprzeczności, tajemnicę i rzeczywistość.
  • To właśnie mnie napędza do tworzenia kul: przełamywanie tych idealnych, magicznych form w celu ujawnienia ich wewnętrznego niepokoju, tajemniczego i żywego, ogromnego, lecz czystego; tworzę zatem pozbawione harmonii napięcie, konflikt, niekompletną jednostkę z wypolerowaną powierzchnią.
  • W mojej rzeźbie, kształt dzisiejszego świata zawiera się w formie "idealnego miasta", stworzonego przez artystów włoskiego renesansu. Ostatecznie, to tutaj mieszczą się nadzieje i marzenia moje oraz wielu innych obywateli tego świata.
  • To właśnie tęsknota za "idealnym miastem" objawia się w pracach artystów włoskiego renesansu i wgryza się w umysły współczesnych artystów i naukowców.

Arnaldo Pomodoro urodził się w 1926 r. w Morciano di Romagna w pobliżu Pesaro. Spędził swoje dzieciństwo i zdobył wykształcenie w regionie Marche. Od 1954 r. mieszka i pracuje w Mediolanie. Jego prace prezentowane są w przestrzeniach miejskich na całym świecie. Wśród nich są: Earth and Solar Motion - długi, betonowy mural dla Minoa Symposium Park w pobliżu Marsali; zbrojownia w Muzeum Poldi Pezzoli w Mediolanie; Entering the Labirynth, praca poświęcona "Eposowi o Gilgameszu"; oraz wnętrze piwnicy Carapace w Bevagni, zamówione przez rodzinę Lunelli. Zapadające w pamięć retrospektywy ugruntowały jego reputację jako jednego z najbardziej znaczących współczesnych artystów. Od początku swojej kariery Pomodoro pozostaje aktywny w dziedzinie designu poprzez tworzenie "spektakularnych maszyn" dla licznych przedstawień teatralnych. Nauczał na wydziałach sztuki amerykańskich uczelni: Uniwersytetu Stanforda, Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley i Mills College. W 1992 r. otrzymał doktorat honoris causa w dziedzinie literatury Kolegium Trójcy Świętej w Dublinie, a w 2001 r. Uniwersytet Ancona przyznał mu doktorat honoris causa w dziedzinie budownictwa lądowego i architektury.

Wystawa "Sfera con sfera" jest dostosowana do potrzeb osób niewidzących i słabowidzących. Przy rzeźbie znajduje się tyflografika do poznawania przez dotyk oraz opis alfabetem Braille'a.

Wystawie towarzyszą m.in. warsztaty dla dorosłych "Kula w kuli. Przenikanie się światów".