"Łazienki Królewskie i Stara Lubowla - rezydencje Stanisława Herakliusza Lubomirskiego". Podsumowanie projektu
Wymiana doświadczeń i wiedzy, a także promocja wspólnego dziedzictwa historyczno-kulturowego to efekt współpracy między Muzeum Łazienki Królewskie a Muzeum Lubowelskim - Zamkiem w Starej Lubowli oraz Instytutem Polskim w Bratysławie.
Polsko-słowacka współpraca realizowana była w 2023 roku w ramach projektu "Łazienki Królewskie i Stara Lubowla - rezydencje Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Wymiana doświadczeń i promocja wspólnego dziedzictwa". Punktem wyjścia do międzymuzealnych działań stało się dziedzictwo historyczno-kulturowe związane z postacią Stanisława Herakliusza Lubomirskiego, łączące dzieje Polski i Słowacji.
Stanisław Herakliusz Lubomirski - Łazienki i Spisz
Stanisław Herakliusz Lubomirski (1641-1702), jeden z najważniejszych polskich literatów epoki baroku, polityk i mecenas, był postacią kluczową w dziejach Łazienek Królewskich. To właśnie na jego polecenie powstała Łaźnia, która stała się zaczątkiem późniejszej rezydencji Stanisława Augusta i dała temu miejscu funkcjonującą do dziś nazwę.
Jednocześnie od 1660 r. do śmierci Lubomirski był starostą spiskim, z siedzibą na zamku w Starej Lubowli. Zarządzał on częścią Spiszu, która formalnie wchodziła w skład Królestwa Węgier, ale była administrowana przez Polskę od 1412 r., kiedy to król węgierski, późniejszy cesarz Zygmunt Luksemburski oddał ją Władysławowi Jagielle pod zastaw wysokiej pożyczki. Urząd tamtejszego starosty w latach 1591-1745 sprawowali Lubomirscy - od pradziada Stanisława Herakliusza do jego wnuka.
Rezultaty projektu
Pierwszym elementem projektu była wizyta studyjna muzealniczek ze Starej Lubowli, podczas której poznały specyfikę działania oraz osiągnięcia Muzeum Łazienki Królewskie (9-12 maja 2023 r.). Otília Barlíková i Daniela Reľovská wygłosiły również wykład otwarty "Spotkanie szlacheckiej i wiejskiej kultury. Zamek i skansen w Starej Lubowli" ("Stretnutie šľachtickej a vidieckej kultúry. Hrad a skanzen v Starej Ľubovni"), przybliżający warszawskim odbiorcom tamtejsze muzeum.
Z kolei od 19 do 23 czerwca 2023 r. w Starej Lubowli przebywała delegacja z Muzeum Łazienki Królewskie. Nasi muzealnicy odwiedzili liczne miejsca związane z dziejami zastawu spiskiego, a dr Kamil Frejlich (kierownik Działu Badań Naukowych MŁK) i dr Piotr Skowroński (kierownik Działu Sztuki MŁK) wygłosili wykład "Stanisław Herakliusz Lubomirski i Łazienki Królewskie. Od barokowej łaźni do nowoczesnego muzeum" ("Stanislav Heraklius Lubomirski a Łazienki Królewskie. Od barokových kúpeľov po moderné muzeum").
Wiedza i doświadczenie zdobyte podczas obu wizyt zostały wykorzystane podczas pracy nad artykułem autorstwa K. Frejlicha i P. Skowrońskiego, który ukazał się w najważniejszym słowackim czasopiśmie popularnonaukowym o tematyce historycznej "Historická revue” (nr 8/2023). Tekst, zatytułowany "Barokový aristokrat medzi Varšavou a Spišom. Stanislav Heraklius Lubomirski a jeho spätosť so Slovenskom", przybliża słowackim czytelnikom działalność Lubomirskiego oraz jego związki z Warszawą i Spiszem, tym samym zwiększając świadomość na temat polskiej historii i kultury oraz wspólnego dziedzictwa naszych krajów.
Częścią projektu były działania promocyjne w języku słowackim, opracowaliśmy również mapę Łazienek w tym języku.
"ŁAZIENKI KRÓLEWSKIE VO VARŠAVE" - MAPA DO POBRANIA
Bardzo ważnym efektem przedsięwzięcia stało się także nawiązanie serdecznych relacji ze słowackimi muzealnikami, co posłużyć ma współpracy przy kolejnych projektach.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu "Kultura inspirująca". Nazwa zadania: "Łazienki Królewskie i Stara Lubowla - rezydencje Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Wymiana doświadczeń i promocja wspólnego dziedzictwa".
"Łazienki Królewskie a Stará Ľubovňa - rezidencie Stanislava Heraklia Lubomirského". Zhrnutie projektu
Výmena skúseností a poznatkov, ako aj propagácia spoločného historického a kultúrneho dedičstva je výsledkom spolupráce medzi múzeom Łazienki Królewskie a Ľubovnianským múzeom - hrad Stará Ľubovňa a Poľským inštitútom v Bratislave.
Poľsko-slovenská spolupráca sa realizovala v roku 2023 v rámci projektu "Łazienki Królewskie a Stará Ľubovňa - rezidencie Stanisłava Heraklia Lubomirského. Výmena skúseností a propagácia spoločného dedičstva". Východiskom pre medzimúzejné aktivity sa stalo historické a kultúrne dedičstvo spojené s osobnosťou Stanislava Heraklia Lubomirského, ktoré spája históriu Poľska a Slovenska.
Stanislav Heraklius Lubomirský - Łazienki a Spiš
Stanislav Heraklius Lubomirský (1641-1702), jeden z najvýznamnejších poľských literátov obdobia baroka, politik a mecén, bol kľúčovou postavou v dejinách sídla Łazienki Królewskie (kráľovské kúpele). Práve na jeho príkaz boli postavené kúpele, ktoré sa stali počiatkom neskoršej rezidencie Stanislava Augusta a dali miestu meno, ktoré funguje dodnes.
Zároveň bol Ľubomirský od roku 1660 až do svojej smrti spišským starostom so sídlom na hrade v Starej Ľubovni. Spravoval časť Spiša, ktorá bola formálne súčasťou Uhorského kráľovstva, ale od roku 1412 ju spravovalo Poľsko, keď ju uhorský kráľ, neskorší cisár Žigmund Luxemburský, daroval Vladislavovi Jagiellovi ako zálohu za vysokú pôžičku. Úrad miestneho starostu zastávali Lubomirskí od roku 1591 do roku 1745 - od svojho pradedka Stanislava Heraklia až po jeho vnuka.
Výsledky projektu
Prvým prvkom projektu bola študijná návšteva múzejníkov zo Starej Ľubovne, počas ktorej sa oboznámili s konkrétnymi aktivitami a úspechmi múzea Łazienki Królewskie (9. - 12. mája 2023). Otília Barlíková a Daniela Reľovská zároveň predniesli otvorenú prednášku s názvom „Stretnutie šľachtickej a vidieckej kultúry. Hrad a skanzen v Starej Ľubovni", ktorá varšavskému publiku priblížila ľubovnianske múzeum.
Od 19. do 23. júna 2023 sa zasa v Starej Ľubovni zdržiavala delegácia z múzea Łazienki Królewskie. Naši múzejníci navštívili niekoľko lokalít súvisiacich s históriou spišského zálohu a dr. Kamil Frejlich (vedúci oddelenia výskumu MŁK) a dr. Piotr Skowroński (vedúci oddelenia umenia MŁK) predniesli prednášku s názvom "Stanislav Heraklius Lubomirský a Łazienki Królewskie. Od barokových kúpeľov po moderné múzeu".
Poznatky a skúsenosti získané počas oboch návštev boli použité pri príprave článku K. Frejlicha a P. Skowronského, ktorý bol uverejnený v najvýznamnejšom slovenskom populárno-historickom časopise "Historická revue" (č. 8/2023). Text s názvom "Barokový aristokrat medzi Varšavou a Spišom. Stanislav Heraklius Lubomirski a jeho spätosť so Slovenskom", oboznamuje slovenských čitateľov s pôsobením Lubomirského a jeho vzťahom k Varšave a Spišu, čím zvyšuje povedomie o poľských dejinách a kultúre a o spoločnom dedičstve našich krajín.
Súčasťou projektu boli aj propagačné aktivity v slovenskom jazyku a v tomto jazyku sme vytvorili aj mapu kúpeľov.
"ŁAZIENKI KRÓLEWSKIE VO VARŠAVE" - MAPA NA STIAHNUTIE
Veľmi dôležitým výsledkom projektu bolo aj nadviazanie srdečných vzťahov so slovenskými múzejníkmi, ktoré budú slúžiť ako základ pre spoluprácu na budúcich projektoch.
Podujatie finančne podporilo Ministerstvo kultúry a národného dedičstva v rámci programu Inšpirujúca kultúra. Projekt "Łazienki Królewskie a Stará Ľubovňa - rezidencie Stanisława Herakliusza Lubomirského. Výmena skúseností a propagácia spoločného dedičstva".
