Młodzi historycy UW o mniej znanym wizerunku Stanisława Augusta
Stanisław August jako pisarz polityczny, z troską spoglądający na sytuację Rzeczypospolitej - to temat seminarium Ośrodka Badań nad Epoką Stanisławowską Łazienek Królewskich oraz Sekcji Czasów Stanisławowskich Studenckiego Koła Naukowego Historyków UW, które odbyło się w Pałacu Myślewickim. Zostało ono zorganizowane z okazji 251. rocznicy koronacji ostatniego króla Polski. Zapraszamy do obejrzenia spotkania w Wirtualnym Muzeum.
Młodzi badacze epoki stanisławowskiej zaprezentowali losy Stanisława Augusta przez pryzmat kreślonych królewską ręką tekstów. Przedmiotem analizy stały się: Anegdota historyczna, Uwagi Dobrego Obywatela nad memoriałem rosyjskim i pruskim, Królewska relacja o Sejmie 1766 r., Suum Cuique, Reforma konstytucji, Zdanie o królu polskim.
Seminarium było doskonałą okazją do ukazania mniej rozpowszechnionego wizerunku władcy, jako pisarza politycznego, publicysty, polemisty i reformatora.
Anegdotę historyczną - Stanisław August napisał jako stolnik litewski, tuż przed objęciem tronu w Polsce. Był to plan reform, który chciał wysłać Katarzynie II, która w realiach drugiej połowy XVIII wieku decydowała o tym, kto zostanie królem Rzeczypospolitej. Memoriał nie dotarł na szczęście do adresatki, której zależało na tym, by żadna pożyteczna zmiana państwa polsko-litewskiego nie miała miejsca.
Tekst ten pokazuje poglądy Stanisława Augusta, które w zasadniczych zrębach niezmiennie reprezentował przez całe swoje panowanie. Chodziło m.in. o potępienie liberum veto, krytykę wolnej elekcji oraz postulat włączenia średniej szlachty do aktywnego życia politycznego. Anegdotę historyczną, podczas seminarium, przedstawił Rafał Waszczuk.
Uwagi Dobrego Obywatela nad memoriałem rosyjskim i pruskim - w piśmie tym Stanisław August stawiał przed swoimi poddanymi zasadnicze pytanie, czy mają się zgodzić na dyktat rosyjsko-pruski i tym samym na zawsze pogrążyć się w marazmie? Przywołał szereg argumentów przeciwko uległości, z drugiej strony zdawał sobie jednak sprawę ze słabości militarnej kraju i osamotnienia Rzeczypospolitej na arenie międzynarodowej. Ostatecznie nie udzielił jednoznacznej odpowiedzi na postawione pytanie. O piśmie, które było dowodem na rozdarcie króla, opowiedziała podczas seminarium, Rozalia Kosińska.
Królewska relacja o sejmie 1766 r. - przedstawia opinię Stanisława Augusta na temat prawdziwych powodów zerwania sejmu w XVIII wieku. Król opisał, w tym nieopublikowanym tekście, projekt prawa, który chciał wprowadzić, chodziło m.in. o większościowe głosowanie na zebraniach sejmowych. Opowiedziała o tym, podczas seminarium, Małgorzata Mrugała.
Suum Cuique (łac. każdemu, co mu się należy) jest tekstem, który Stanisław August napisał podczas rekonwalescencji, po zamachu konfederatów barskich 3 listopada 1771 roku. Dzieło to, które król rozpowszechniał anonimowo, pokazywało przyczyny złego stanu Rzeczypospolitej w przededniu pierwszego rozbioru. Stanisław August, dokonując oceny stanu państwa, sięgnął do momentu śmierci Zygmunta Augusta, który umierając bezdzietnie, nie wyznaczył swojego następcy. W ten sposób rozpoczął się okres, w którym szlachta decydowała o tym, kto zasiądzie na tronie. Ostatni król Polski upatrywał w tych elekcjach głównego źródła destabilizacji Rzeczypospolitej. Suum Cuique przedstawił, podczas seminarium, Piotr Skowroński.
