284. urodziny króla Stanisława Augusta
Na Zamku Królewskim w Warszawie odbyła się w niedzielę uroczystość z okazji 284. rocznicy urodzin Stanisława Augusta, ostatniego króla Polski. Zorganizowali ją wspólnie Zamek Królewski i Muzeum Łazienki Królewskie. - Niechaj to spotkanie wszystkich nas zachęci, aby zachować króla w życzliwej pamięci - mówił Tadeusz Zielniewicz, dyrektor Łazienek Królewskich.
Goście, licznie zgromadzeni na 284. urodzinach króla, wysłuchali koncertu muzyki dawnej w wykonaniu zespołu Canor Anticus oraz dedykowanej królowi poezji – mów sejmowych i cytatów z XVIII-wiecznej prasy warszawskiej dotyczących uroczystości urodzinowych króla, które przedstawili Jacek Pacocha, Angela Sołtys oraz Piotr Zalewski.
Tadeusz Zielniewicz, dyrektor Łazienek Królewskich, wnosząc tost podczas niedzielnej uroczystości, mówił: - Niechaj to spotkanie wszystkich nas zachęci, aby zachować króla w życzliwej pamięci. A kiedy wiosna przyjdzie w swych słonecznych wdziękach, radośnie was powitam w Królewskich Łazienkach. Więc wdzięczny i szczęśliwy, biorę kielich w rękę i wznoszę ten toast – wam wszystkim w podziękę.
Stanisław August urodził się 17 stycznia 1732 r. w Wołczynie, jako szóste dziecko Stanisława Poniatowskiego i Konstancji Czartoryskiej. Dzięki pozycji rodziny otrzymał wszechstronne wykształcenie. W 1764 r., podczas wolnej elekcji, został wybrany na króla Polski.
Od początku swojego panowania był zwolennikiem reform. W 1765 r. założył Szkołę Rycerską - elitarną uczelnię wojskową, która miała kształcić przyszłą armię. Utworzył też, stanowiącą zalążek rządu, konferencję króla z ministrami i kancelarię królewską. Z kolei w 1773 r. powstała Komisja Edukacji Narodowej - pierwsza na świecie centralna instytucja o charakterze dzisiejszego Ministerstwa Edukacji. Za jedno z największych osiągnięć króla uważa się Sejm Wielki i uchwalenie Konstytucji 3 maja w 1791 r., pierwszej w Europie i drugiej na świecie, po Stanach Zjednoczonych, nowoczesnej ustawy zasadniczej.
Stanisław August był też wielkim mecenasem sztuki i literatury. Organizował słynne obiady czwartkowe, na które zapraszał uczonych, pisarzy oraz poetów.
Działania władcy ograniczały jednak pieniądze, których ciągle brakowało w królewskiej kasie. Rzeczpospolita bez pieniędzy i armii nie miała wystarczającej siły, aby oprzeć się zaborcom. 25 listopada 1795 r. Stanisław August abdykował. Zmarł 12 lutego 1798 r. na wygnaniu w Petersburgu. Jego prochy spoczęły w katedrze św. Jana w Warszawie.
ESEJ PROF. DR HAB. ANNA GRZEŚKOWIAK-KRWAWICZ O STANISŁAWIE AUGUŚCIE
