Stajnie Kubickiego
Utrzymany w stylu klasycystycznym budynek, mieszczący stajnie, wozownie i stancje, wzniesiony został w latach 1825-1826 na terenie folwarku, znajdującego się na tyłach Pałacu Myślewickiego w Łazienkach Królewskich.
Obiekt zajął miejsce drewnianej budowli o tym samym przeznaczeniu. Projektantem nowego budynku był Jakub Kubicki, intendent generalny budowli królewskich, utalentowany uczeń architekta Domenica Merliniego.
W czasie przebudowy folwarku Łazienki Królewskie należały do Aleksandra I, który nabył je od spadkobierców króla Stanisława Augusta. Prace rozpoczęły się w 1825 r., z rozkazu brata cara, wielkiego księcia Konstantego Romanowa.
Funkcje Stajni Kubickiego
Nowy budynek powstał na planie prostokątnej podkowy, otwartej na dziedziniec folwarku, z wyższą częścią środkową, tzw. korpusem, przeznaczoną na mieszkania dla kuczerów (powożących); parter był dla stajennych. Po bokach korpusu mieściły się stajnie, a w bocznych skrzydłach wozownie.
Stajnie przeznaczone były na 48 koni. Dla zwierząt przygotowano stanowiska uwięziowe wzdłuż długich ścian budynku, pomiędzy boksami zamontowano przegrody wykonane z bali, obitych blachą i pomalowanych farbą olejną na biało. W słupy wzmacniające przegrody wbito haki do wiązania koni. Każde zwierzę miało biały żłób i czarny kosz na siano. Podłoga w stajniach wykonana była z bali.
Trzymanie dużej liczby zwierząt w stajniach wymagało zapewnienia dobrej wentylacji. Do odprowadzania gromadzących się w pomieszczeniach szkodliwych gazów, w każdej stajni wykonano otwory, zwane luftami, i kominy wentylacyjne. Do usuwania nieczystości płynnych służyły rynsztoki. Strych przeznaczono do przechowywania siana, które zrzucano przez cztery - zachowane do dziś - otwory z klapami. Owies przechowywany był w skrzyniach, a dla sprawnego przemieszczania furażu zainstalowano specjalne urządzenie. Całodobowa obecność obsługi zapewniała należytą opiekę nad zwierzętami.
Wozownie przeznaczone były do przechowywania ośmiu pojazdów konnych, po cztery w każdej. Wtaczano je i wytaczano przez sześć otworów z bramami. Podłoga, podobnie jak w stajniach, wykonana była z bali.
Roboty przy budowie stajni i wozowni wraz z dziedzińcem i okalającym go murem zostały zakończone w grudniu 1826 r. W latach 1886-1896 w budynku prowadzone były remonty, podczas których zmieniono całe pokrycie dachu na blaszane, zaś w 1920 r. blachę żelazną zastąpiła ocynkowana.
Historia Stajni Kubickiego
Stajnie i wozownie w latach 1826-1829 podlegały Komisji Nadzoru Budowli Korony, a w latach 1829-1831 wielkiemu koniuszemu dworu, Aleksandrowi Potockiemu, i podporządkowanemu mu Wydziałowi Stajennemu. Po upadku powstania listopadowego stajnie wróciły pod zarząd Komisji Nadzoru Budowli Królewskich, a od 1839 r. pod Zarząd Pałaców Cesarskich i podległy mu Petersburski Wydział Stajenny. Po reorganizacji Zarządu Pałaców Cesarskich Łazienki Królewskie objęte zostały nadzorem Warszawskiego Zarządu Pałacowego.
Po odzyskaniu niepodległości Łazienki Królewskie stały się własnością państwową. II wojnę światową stajnie i wozownie przetrwały bez poważniejszych zniszczeń. W latach 70. XX w. w części budynku znajdowała się pracownia fotograficzna Ministerstwa Handlu Zagranicznego oraz pracownia konserwacji Muzeum Narodowego w Warszawie. W 1995 r. jedną ze stajni i wozowni w zachodnim skrzydle otrzymało Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa w Warszawie.
W latach 2019-2021 w ramach projektu "Stajnie Pegaza" budynek poddany został kompleksowym pracom remontowo-konserwatorskim.
Wystawy w Stajniach Kubickiego
W Stajniach Kubickiego mieszczą się dwie wystawy stałe. Pierwsza, tj. Powozownia im. Zbigniewa Prus-Niewiadomskiego, poświęcona zabytkom hipologicznym z XIX i XX w., obejmuje m.in. kolekcję pojazdów konnych oraz uprzęży w stylach: angielskim, krakowskim, śląskim i bałagulskim, a także akcesoria dla koni i jeźdźców. Druga ekspozycja, tj. Królewska Manufaktura Tkacka - nowe wątki, prezentuje XIX-wieczne krosna żakardowe, dekoracyjne materiały, dziurkarkę oraz karty perforowane z zapisanymi wzorami tkanin.
