Łazienki Królewskie odgrywają szczególną rolę w słynnym dramacie Stanisława Wyspiańskiego. Podczas wykładu dowiemy się, m.in. dlaczego stały się dla niego przedsionkiem Hadesu.

Tadeusz Sinko w "Antyku Wyspiańskiego" stwierdził, że "Noc listopadowa" jest dramatem pełnym sprzeczności i mroku, i jako "dramat homerycki jest ona świetna, jako dramat polski - ciemna". Wyspiański jako artysta totalny w swojej dramaturgii w nowatorski sposób wspomagał się środkami pozaliterackimi: malarskimi, muzycznymi i teatralnymi. "Noc listopadowa" wpisuje się w koncepcję teatru ogromnego, ze swej istoty misteryjno-tragediowego. Chętnie jest zestawiana z "Dziadami" Adama Mickiewicza. Kluczem do zrozumienia "Nocy listopadowej" jest znajomość historii powstania listopadowego z 1830 r. oraz mitologii greckiej, a zwłaszcza greckiego mitu o Demeter i jej córce Korze. Jest to sztuka o wielkich wydarzeniach historycznych, o przeznaczeniu narodu polskiego oraz o Warszawie. Szczególną rolę odgrywa w tym dramacie przestrzeń Łazienek Królewskich, w których dzieje się kilka ważnych scen. Łazienki stają się przestrzenią infernalną, wrotami do Hadesu. "Noc listopadowa" jest nazywana dramatem miejsca. Dla zrozumienia wymowy tej sztuki potrzebne jest uświadomienie sobie symbolicznej roli występujących w niej postaci, zjawisk i miejsc historycznych oraz pory roku (listopad - owa "niebezpieczna dla Polaków pora").

Wykład jest częścią programu wydarzeń do wystawy czasowej "Ikonosfera Wyspiańskiego. Noc listopadowa w Łazienkach Królewskich".


Maria Jolanta Olszewska - historyk i literaturoznawca ILP UW, profesor, członek Pracowni Historii Dramatu 1864-1939 przy ILP, członek TN KUL, Stowarzyszenia im. Stefana Żeromskiego, Stowarzyszenia Przyjaciół Twórczości Jana Kasprowicza, TL im. Mickiewicza (oddział warszawski). Jej głównymi zainteresowaniami naukowo-badawczymi są: historia literatury XIX i XX w., genologia, szczególnie pogranicze literatury i gatunków użytkowych, historia świadomości polityczno-społecznej społeczeństwa polskiego i jej odzwierciedlenie w literaturze drugiej połowy XIX w., dzieje dramatu i teatru w drugiej połowie XIX i pierwszej połowie XX w. Interesuje ją analiza wybranych, często zapomnianych dziś utworów literatury polskiej XIX i XX w. Jest autorką m.in. publikacji "Tragedia chłopska. Od W. L. Anczyca do K. H. Rostworowskiego. Tematyka - kompozycja - idee", "Człowiek w świecie Wielkiej Wojny. Literatura polska z lat 1914-1919 wobec I wojny światowej. Wybrane zagadnienia", "Drogi nadziei", "Stefan Żeromski. Spotkania", "Spór o przyszłość literatury polskiej, czyli polemiki ze Stefanem Żeromskim po jego odczycie Literatura a życie polskie", "Wojna polsko-bolszewicka w literaturze polskiej", a także licznych artykułów w tomach zbiorowych i czasopismach naukowych, takich jak "Przegląd Humanistyczny", "Wiek XIX", "Litteraria Copernicana" czy "Annales Universitatis Paedgogicae Cracoviensis"; współredaktorka kilku wydań zbiorowych i edycji dramatów zebranych Kazimierza Przerwy-Tetmajera.