Aleksander Kamiński (1903-1978)

Aleksander Kamiński przez całe swoje życie głosił i propagował idee skautowskie. Był pedagogiem, harcmistrzem, żołnierzem Armii Krajowej, twórcą formacji Szarych Szeregów oraz autorem wydanej konspiracyjnie podczas okupacji książki "Kamienie na szaniec".

Aleksander Kamiński urodził się 28 stycznia 1903 r. w Warszawie. Dwa lata później wyjechał z rodzicami do Kijowa. W 1915 r. zrezygnował z nauki i podjął się pracy gońca, by pomóc matce po śmierci ojca. Na Ukrainie spędził dzieciństwo i wczesną młodość. W 1918 r. wstąpił do 1. Męskiej Drużyny Skautowej im. Tadeusza Kościuszki w Humaniu. Nadrobił materiał szkolny klas V i VI i z sukcesem zdał wszystkie egzaminy. Powrócił do Polski, do Warszawy w 1921 r. Tu zdał maturę i rozpoczął studia na wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Warszawskiego. Po ich ukończeniu pracował jako nauczyciel historii. Pełnił również funkcję komendanta Hufca Pruszkowskiego i Mazowieckiej Chorągwi Harcerzy oraz publikował swoje felietony w czasopismach, takich jak: "Iskry", "Płomyk" i "Małe pisemko".

Wojenne losy

II wojna światowa to czas, w którym Aleksander Kamiński organizował pomoc dla sierot, był redaktorem naczelnym "Biuletynu Informacyjnego", aktywnym członkiem Szarych Szeregów i założycielem Organizacji Małego Sabotażu Wawer. Działalność organizacji Wawer opisał w "Kamieniach na szaniec" oraz w "Wielkiej grze", w której zawarł również przepis na skuteczne prowadzenie walki podziemnej, przez co jej publikacja została wstrzymana. Angażował się również w prace Wojskowego Pogotowia Harcerzy oraz prowadził Komitet Samopomocy Społecznej dla uchodźców i pogorzelców. We wrześniu 1939 r. podczas tajnego spotkania członków Naczelnej Rady Harcerskiej Kamiński przedstawił projekt organizacji męskiego harcerstwa podziemnego, w wyniku czego Związek Harcerstwa Polskiego przemianowano na Szare Szeregi. Po upadku powstania warszawskiego otrzymał nominację na podporucznika rezerwy Wojska Polskiego i od tego czasu nie brał już udziału w działalności państwa podziemnego.

Praca naukowa

Po wojnie Kamiński powołany został w skład Tymczasowej Naczelnej Rady Harcerskiej. Został również wiceprzewodniczącym Związku Harcerstwa Polskiego. W 1947 r. pozbawiono go tej funkcji, a w 1949 r. usunięto z ZHP z przyczyn ideologicznych. Fakt podporządkowania Związku Harcerstwa Polskiego strukturom PZPR miał duży wpływ na decyzję Kamińskiego o skupieniu się na pracy naukowej. Wykładał na Uniwersytecie Łódzkim w katedrze pedagogiki ogólnej, a następnie w katedrze historii doktryn pedagogicznych. W 1962 r. został kierownikiem Katedry Pedagogiki Społecznej. W międzyczasie zdobywał kolejne tytuły naukowe: doktora filozofii (1947) i habilitację na podstawie pracy "Prehistoria polskich związków młodzieży" (1959). W 1969 r. mianowany został profesorem nadzwyczajnym.

Pod koniec życia Kamiński przeprowadził się do Warszawy, gdzie zmarł 15 marca 1978 r. Pochowany został na Powązkach Wojskowych w Warszawie, w kwaterze Szarych Szeregów - tam, gdzie spoczęli również bohaterowie "Kamieni na szaniec": Zośka, Alek i Rudy.

"Kamienie na szaniec"

W czasie swojego życia Aleksander Kamiński pisał felietony, opowiadania i rozprawy naukowe, m.in. na temat organizacji harcerskich. Najbardziej znana pozycja w jego twórczości literackiej to "Kamienie na szaniec". Jest to powieść, która po raz pierwszy drukiem ukazała się w 1943 r. Przedstawia opartą na faktach historię członków grupy Szare Szeregi. Opowieścią tą Kamiński chciał upamiętnić warszawskich harcerzy i oddać im hołd oraz propagować ideały braterstwa. Drugim po "Kamieniach na szaniec" bestsellerem pisarza w kategorii literatury okupacyjnej była "Wielka gra".

Aleksander Kamiński - zasłużony nauczyciel

Kamiński uznawany był za jednego z najbardziej zasłużonych nauczycieli akademickich. W dowód uznania uhonorowany został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Z kolei wyrazem podziękowania za pomoc, jakiej Kamiński udzielił w czasie okupacji członkom organizacji harcerzy żydowskich i żydowskiego ruchu oporu było przyznanie mu w 1991 r. przez Instytut Jad Waszem tytułu Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata.

Popiersie Kamińskiego znajduje się w ogrodach Łazienek Królewskich, w pobliżu Świątyni Sybilli.