Mikołaj I Romanow (1796-1855)

Mikołaj I Romanow - syn cesarza Pawła I i Marii Wirtemberskiej, wnuk imperatorowej Katarzyny II, młodszy brat cara Aleksandra I i wielkiego księcia Konstantego. W latach 1825-1855 był carem Rosji, a w 1825 r. koronował się na króla Polski, którym pozostawał aż do 1831 r., kiedy Sejm w Królestwie Polskim podjął decyzję o jego detronizacji. Mikołaj I w wyniku zniesienia polskiej konstytucji w 1832 r. i zastąpienia jej tzw. Statusem Organizacyjnym uczynił z Polski część Imperium Rosyjskiego.

Po powstaniu listopadowym kilka razy przebywał w Warszawie. Mieszkał wtedy w Pałacu na Wyspie w Łazienkach Królewskich, kupionym przez jego poprzednika Aleksandra I.

Mikołaj I Romanow car Imperium Rosyjskiego

Mikołaj I Pawłowicz Romanow urodził się 6 lipca 1796 r. w Carskim Siole jako trzeci syn cara Pawła I. Miał dwóch starszych braci i z tego względu nie był przysposabiany do rządzenia. Carem Imperium Rosyjskiego został dopiero po śmierci ojca - Pawła I, a następnie brata - Aleksandra I oraz po rezygnacji drugiego brata - Konstantego - z tronu. Mikołaj swoje rządy rozpoczął w grudniu 1825 r., gdy w Rosji trwało antycarskie powstanie dekabrystów. Musiał stawić czoła rebelii, wszczętej przez zbuntowane wojsko dowodzone przez liberalnych i rewolucyjnych działaczy. Ich celem było obalenie despotycznej władzy cara i wprowadzenie rządów konstytucyjnych.

Działalność polityczna

Mikołaj I stłumił wystąpienie buntowników i rozpoczął rządy silnej ręki, które opierały się na policyjnym reżimie oraz utrzymaniu carskiego samowładztwa i feudalizmu. Był niechętny postępowi, co wyrażało się w prześladowaniach pisarzy, poetów i uczonych (m. in. A. Puszkina i A. Hercena). Wydał ustawę zakazującą kształcenia w szkołach średnich młodzieży bez szlacheckiego pochodzenia. Dokonał podziału wyższych sfer na grupy, z których każda pełniła określoną funkcję.

Car Mikołaj I był bardzo zainteresowany rewolucyjnymi nastrojami i wydarzeniami we Francji i w Belgii. W związku z tym oraz na mocy postanowień Świętego Przymierza, w 1830 r. planował oddelegowanie korpusu wojskowego przeciwko społeczno-republikańskim buntownikom. Plany te pokrzyżował mu wybuch powstania listopadowego w Królestwie Polskim. Car od razu odrzucił ewentualność zawarcia porozumienia z powstańcami i kategorycznie zażądał kapitulacji. Po odniesieniu zwycięstwa w wojnie polsko-rosyjskiej Mikołaj I obalił konstytucję i w 1832 r. wprowadził w Królestwie Statut Organiczny, na mocy którego stało się ono integralną częścią Imperium Rosyjskiego. Przyczynił się również do zamknięcia uniwersytetów w Warszawie i w Wilnie.

Na mocy traktatu adrianopolskiego, zawartego po wojnie rosyjsko-tureckiej (1828-1829 r.), Mikołaj I doprowadził do znaczącego wzmocnienia pozycji Rosji na Bałkanach. W 1833 r. zawarł sojusz z Prusami i Austrią, natomiast ostatecznie w 1848 r. zerwał wszelkie układy z republikańską wówczas Francją. W 1849 r. car zdecydował się na pomoc monarchii austriackiej, która zmagała się wówczas z powstaniem na Węgrzech. Rosyjskie wojska ostatecznie przesądziły o zwycięstwie sił austriackich, działanie to było również ostatnią pomocą udzieloną innemu państwu w ramach Świętego Przymierza.

Pragnąc rozszerzenia wpływów na Bałkanach, objęcia władzą wszystkich terenów świętych dla chrześcijan i całkowitego opanowania terenów Morza Czarnego, car Mikołaj I wykorzystał słabość Turcji (Imperium Osmańskiego) i sprowokował niepomyślną dla Rosji wojnę, która została później nazwana krymską (1853-1856). Konflikt ten przybrał międzynarodowy charakter, na pomoc Turcji wyruszyły Francja, Anglia i Austria. Mikołaj I Romanow zmarł niespodziewanie 2 marca 1855 r. w Petersburgu, nie doczekawszy zawarcia pokoju.