Wesołe towarzystwo przy stole
- datowanie
- ok. 1635
- rodzaj
- obraz
- technika
- olej
- materiał
- drewno
- wymiary
- 50,7 x 82,6 cm
- lokalizacja
- Pałac na Wyspie - Galeria Obrazów, parter
- sygnatury, napisy
- sygnowany na ościeżnicy drzwi V. Lamen f.
- miejsce powstania
- Antwerpia (Belgia)
- właściciel
- Muzeum Narodowe w Warszawie
- pochodzenie
- depozyt; nr inw.: M.Ob.2750
- identyfikator
- Dep 521
Pomimo sygnatury, zapewne wówczas niewidocznej, obraz figurował w katalogach galerii Stanisława Augusta jako praca anonimowego pędzla […].
Nazwisko van der Lamena i informacja o sygnaturze pojawiły się po raz pierwszy w publikacji Janiny Michałkowej z 1955. Znanych jest niewiele sygnowanych dzieł malarza. […]
Przedstawienia typu vrolijkgezelschap („wesołe towarzystwo”) narodziły się ok. 1610 w środowisku malarzy z Haarlemu, takich jak Esaias van de Velde, Willem Buytewech czy Dirck Hals. Były to sceny rodzajowe, ukazujące przedstawicieli klas wyższych, zwykle skupionych wokół stołu, oddających się zabawie: jedzeniu, piciu, tańcowi. Początkowo rozgrywały się w ogrodzie na tarasie; ok. 1620 Willem Buytewech jako pierwszy „wprowadził” je do wnętrza […] i taka formuła utrwaliła się w niderlandzkim malarstwie. Ten typ obrazów wywodzi się z XVI-wiecznych moralizujących rycin z przedstawieniami Ogrodów miłości, a także graficznych i malarskich przedstawień przypowieści o synu marnotrawnym (ŁK 15, 11–32), w których piętnowano życie poświęcone doczesnym przyjemnościom. […]
Ikonografię warszawskiego Wesołego towarzystwa szczegółowo zanalizowała Hanna Benesz (Usłyszeć obraz. Muzyka w sztuce europejskiej od XV do początku XX wieku, kat. wyst., B. Purc-Stępniak, G. Bastek i in., Muzeum Narodowe w Gdańsku, Gdańsk 2007, nr 170). Gra na lutni–symbolizującej kobiecość–stanowi aluzję do gry wstępnej, jaką prowadzą między sobą kawaler i stojąca obok dama. Gra owa zmierza do występku, który niechybnie skończy się w stojącym obok łożu; nadużywanie alkoholu sprzyja zapomnieniu i oddaniu się cielesnym uciechom. W tle zamaskowana sylwetka mężczyzny w otwartych drzwiach sprawia, że beztroska i wesoła z pozoru scena nabiera niepokojącego charakteru. […] [Zob. D. Juszczak, H. Małachowicz, Galeria obrazów Stanisława Augusta w Łazienkach Królewskich. Katalog, Łazienki Królewskie, Warszawa 2015, kat. nr 58, s. 223–224.]