Festyn nad brzegiem stawu

Para obrazów [Festyn nad brzegiem stawu i Festyn w parku]. W katalogach galerii Stanisława Augusta odnotowane jako autorstwa „Greffiera” […]. Jan Griffier (ok. 1645–1718), holenderski malarz czynny w Amsterdamie i Londynie, malował italianizujące pejzaże i nadrzeczne, górzyste krajobrazy.

Andriej Somow (A. Somow, Katałog kartin nachodiaszczichsia w impieratorskom Łazienkowskom Dworce, Warszawa 1895, nry 139, 138) przypisał autorstwo Franzowi de Paula Fergowi […]. Obrazy nie zostały ujęte przez Anke Fröhlich w haśle dotyczącym malarza w słowniku Saura (t. 38, 2003), jednak atrybucja Fergowi nie budzi wątpliwości.

Ferg łączył malarstwo pejzażowe z tematyką rodzajową, nawiązując do tradycji XVII-wiecznych flamandzkich i holenderskich przedstawień jarmarków (Kermesses), a także dzieł italianistów z kręgu bamboccianti. Uważa się, że dzieła wcześniejsze mają ciemniejszą kolorystykę, z brązowawymi tonami i ciemniejszymi zieleniami. Ich charakterystyczną cechą jest wypełnieniający kompozycję tłum drobnych postaci sztafażu. […] W większości obrazów z późnego okresu twórczości artysty, których wiele zachowało się w angielskich kolekcjach, postaci nie są tak liczne i mają inne proporcje, a kolorystyka, oparta na gamie jaśniejszych zieleni, szarości i błękitów, bliska jest stylistyce rokoka. Kolorystyka i charakter partii figuralnej łazienkowskich pejzaży każą widzieć w nich dzieła z wiedeńskiego okresu działalności Ferga, czyli z lat przed 1718.

Artysta często umieszczał w swoich pejzażach fantazyjne, italianizujące budowle lub fragmenty antycznych ruin […], które łączył niekiedy, tak jak w omawianej parze widoków, z architekturą o charakterze północnym. W Festynie nad brzegiem stawu prawą stronę kompozycji zamyka kolumnowy portyk zrujnowanej klasycznej budowli, zaś z lewej strony „północna”, strzelista sylwetka kościelnej wieży sąsiaduje z przysadzistą, italianizującą basztą, co sprawia, że całość ma charakter capriccio. Aktorzy owych malowniczych widoków–kawalerowie i damy–ubrani są w kostiumy stylizowane na XVII-wieczne stroje niderlandzkie. […] [Zob. D. Juszczak, H. Małachowicz, Galeria obrazów Stanisława Augusta w Łazienkach Królewskich. Katalog, Łazienki Królewskie, Warszawa 2015, kat. nr 46, s. 183–184.]