Ziemniaki stanowią jeden z podstawowych produktów polskiej kuchni, chociaż trafiły na stoły naszych przodków zaledwie dwa i pół wieku temu. Sprowadzone z Ameryki po wyprawach Krzysztofa Kolumba długo traktowane były z nieufnością i dopiero w XVIII i XIX w. "podbiły" Europę.
O wprowadzeniu ziemniaków do uprawy w wielu krajach mówiono jako o osiągnięciu postępowych elit oświecenia, traktując wręcz bulwy jako znak nowoczesności. Władcy i działacze społeczno-polityczni mieli z sukcesem nakłaniać opornych chłopów do sadzenia nowej rośliny, która przyniosła im koniec głodu. Choć to stwierdzenie jest w dużej mierze prawdziwe, nie brakuje świadectw spontanicznego i oddolnego upowszechnienia się ziemniaków. Jak udowadniają najnowsze studia, chłopi uprawiali bulwy zanim temat ten został podjęty przez oświeceniową publicystykę i ustawodawstwo. Znakomitym przykładem jest polsko-litewska Rzeczpospolita, gdzie ziemniaki weszły do uprawy stosunkowo szybko, pomimo braku oficjalnej akcji promocyjnej.
W Rzeczypospolitej ziemniaki upowszechniły się za panowania Augusta III i Stanisława Augusta, choć największą popularność zyskały w XIX w. Podobnie jak w innych krajach, przyniosły prawdziwą rewolucję w żywieniu. Początkowo koncentrowano się przede wszystkim na produkcji mąki ziemniaczanej, jako surowca do wypieku chleba (wobec niedostatku ziarna zbożowego). Wkrótce pojawiły się także przepisy na inne dania i wódkę, co skutkowało masową produkcją i konsumpcją amerykańskich bulw na polskiej ziemi.
Wykład "Bulwy oświecenia? Początki uprawy i konsumpcji ziemniaków w Rzeczypospolitej" odbędzie się 5 sierpnia 2020 r. o godz. 18.00 w strefie leżakowania przy Starej Kordegardzie. Wstęp - 1 zł, bilety do nabycia w kasach w Podchorążówce i w Starej Oranżerii, czynnych w godz. 10.00-16.00, lub za pośrednictwem strony e-wejściówki (doliczana jest opłata transakcyjna), liczba miejsc ograniczona.
Prosimy o zapoznanie się z załączonymi powyżej wytycznymi sanitarnymi i obowiązkiem złożenia oświadczenia o stanie zdrowia.
Dr Melchior Jakubowski - historyk i historyk sztuki, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Zajmuje się geografią historyczną i historią krajobrazu, sztuką rokokową oraz stosunkami religijnymi i etnicznymi w dawnej Rzeczypospolitej.
