Fragment oryginalnego pomnika ks. Józefa Poniatowskiego, jeden z dwóch ocalałych po wojennych zniszczeniach, można oglądać w Pałacu Myślewickim. Prezentowany element to dłoń z monumentu autorstwa Bertela Thorvaldsena.

Ponadnaturalnej wielkości posąg z brązu, z którego pochodzi prezentowana dłoń, przedstawiał ks. Józefa Poniatowskiego na koniu, w stroju rzymskiego żołnierza. Monument miał upamiętniać bohaterskie czyny bratanka króla Stanisława Augusta, generała oddziału polskiego wojsk napoleońskich, marszałka Francji, bohatera walk o niepodległość Polski, który zginął w 1813 r. Autorem pomnika był Bertel Thorvaldsen, duński rzeźbiarz i jeden z czołowych przedstawicieli klasycyzmu. Dzieło powstało w 1832 r. Rosyjskie władze nie zgodziły się jednak, by stanęło w Warszawie. Ostatecznie pomnik został wyeksponowany w prywatnej rezydencji namiestnika Królestwa Polskiego, Iwana Paskiewicza w Homlu (dz. Białoruś).

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę monument powrócił do kraju na mocy traktatu ryskiego i został uroczyście odsłonięty 3 maja 1923 r. na placu Saskim. Po upadku powstania warszawskiego w 1944 r. pomnik wysadzili Niemcy. Przetrwały jedynie dwa jego fragmenty, znajdujące się obecnie w muzealnych zbiorach.

W 1951 r. Dania podarowała Polsce kopię pomnika. Wykonano ją z brązu według oryginalnego modelu gipsowego z Muzeum Thorvaldsena w Kopenhadze. Odtworzony monument stał w latach 1952-1965 przed Starą Oranżerią w Łazienkach Królewskich. Następnie został przeniesiony przed Pałac Prezydencki, gdzie można go podziwiać do dziś.

Fragment oryginalnego posągu Thorvaldsena będzie prezentowany w Pałacu Myślewickim do 29 września 2024 r. Ekspozycja towarzyszy wydaniu książki "Golec rzymski w koszuli…", opowiadającej historię pomnika. Publikacja jest dostępna w muzealnych sklepach w Podchorążówce, Starej Oranżerii i Stajniach Kubickiego oraz w e-sklepie.

Pomnik ks. J. Poniatowskiego przed Starą Oranżerią, fot. W. Szymański, ze zbiorów A. J. Szymańskiego (Archiwun Społeczne MŁK)