Zapraszamy do udziału w konferencji naukowej z okazji setnej rocznicy urodzin prof. Zbigniewa Wójcika (1922-2014), wybitnego historyka, piłsudczyka i działacza opozycyjnego.

Konferencja naukowa obejmuje dwa dni obrad: 24 października w Muzeum Łazienki Królewskie (Pałac na Wyspie) oraz 25 października w Towarzystwie Miłośników Historii (Sala Lelewelowska). Organizatorami wydarzenia są: Muzeum Łazienki Królewskie oraz Towarzystwo Miłośników Historii, współorganizator - Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Wstęp: 1 zł (pierwszy dzień konferencji w MŁK; drugi - bezpłatnie) - bilety do nabycia w muzealnych kasach oraz za pośrednictwem serwisu eWejściówki (doliczana jest opłata transakcyjna).

Program konferencji

24 października
9.30-10.00 - Rejestracja uczestników
10.00-10.15 - Uroczyste otwarcie konferencji
10.15-11.40 - Sesja pierwsza: Zbigniew Wójcik a Józef Piłsudski
Moderator: prof. dr hab. Andrzej Karpiński
dr Mariusz Kolmasiak, "Prof. Zbigniew Wójcik (1922-2014) - historyk, opozycjonista, piłsudczyk"
prof. dr hab. Włodzimierz Suleja, "Zbigniew Wójcik - biograf Piłsudskiego"
prof. dr hab. Wiesław Jan Wysocki, "Rola prof. Zbigniewa Wójcika w Instytucie Józefa Piłsudskiego w Warszawie"
11.40-12.00 - Dyskusja
12.00-12.30 - Przerwa
12.30-13.50 - Sesja druga: Zbigniew Wójcik w świecie PRL-owskiej nauki
Moderator: prof. dr hab. Włodzimierz Suleja
dr Tomasz Siewierski, "Mistrzowie i nauczyciele Zbigniewa Wójcika"
dr hab. Tadeusz Paweł Rutkowski, prof. UW, "Zbigniew Wójcik w świetle dokumentów Służby Bezpieczeństwa PRL"
dr Oleksandr Avramchuk, "Prof. Zbigniew Wójcik i Ukraińcy. O naukowej przyjaźni ponad żelazną kurtyną"
dr Krzysztof Langowski, "Zmiany społeczne i polityczne w rządzonej przez komunistów Polsce w latach 80. XX wieku w świetle korespondencji prowadzonej przez Zbigniewa Wójcika z Wacławem Jędrzejewiczem"
13.50-14.10 - Dyskusja
14.10 - Zamknięcie obrad

25 października
10.00-11.00 - Sesja pierwsza: Badania Zbigniewa Wójcika w ujęciu uczniów
Moderator: prof. dr hab. Andrzej Rachuba
prof. dr hab. Teresa Chynczewska-Hennel, "Zmiana układu sił w Europie Środkowo-Wschodniej w XVII w."
dr hab. Henryk Litwin, prof. UW, "Szlachta wołyńska wobec sejmu lubelskiego 1569 r."
dr Michał Kulecki, "Zbigniew Wójcik jako archiwista"
11.00-11.20 - Dyskusja
11.20-11.40 - Przerwa
11.40-12.40 - Sesja druga: Zbigniew Wójcik - nowożytnik
Moderator: prof. dr hab. Edward Opaliński
dr hab. Mariusz Drozdowski, prof. UwB, "W cieniu Dzikich Pól. O Kazaczyźnie w dawnej Rzeczypospolitej - wybrane zagadnienia"
prof. dr hab. Jerzy Maroń, "Zbigniew Wójcik jako autor syntez"
prof. dr hab. Mirosław Nagielski, "Dorobek naukowy prof. Zbigniewa Wójcika w zakresie biografistyki ze szczególnym uwzględnieniem biografii Jana III"
12.40-13.00 - Dyskusja
13.00 - Zamknięcie obrad

Prof. Wójcik - historyk, piłsudczyk, działacz

Dzieciństwo upłynęło prof. Wójcikowi - jak sam wspominał - na dworze belwederskim, gdzie miał możność bezpośredniego stykania się z Józefem Piłsudskim, co wywarło ogromny wpływ na jego późniejsze życie. Chodził kolejno do szkoły "Rodziny Wojskowej" oraz do Gimnazjum i Liceum im. Króla Stefana Batorego. Czas wojny dzielił między służbę w Armii Krajowej, pracę zarobkową oraz studia z zakresu historii na tajnym Uniwersytecie Warszawskim. Ukończył je po wojnie, po czym kolejno pracował w Bibliotece UW, w pałacu w Nieborowie, będącym oddziałem Muzeum Narodowego w Warszawie, w latach 1948-1961 w służbie archiwalnej - w Archiwum Głównym Akt Dawnych i w Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych, a wreszcie w latach 1959-1992 r. w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk. Tam piął się po szczeblach naukowej kariery, osiągając tytuł profesora zwyczajnego. Jako nowożytnik wyspecjalizował się w tematyce wschodniej, zwłaszcza w stosunkach polsko-rosyjskich i polsko-ukraińskich.

Był wówczas powszechnie uznawanym autorytetem, czego przejawem było m. in. dwukrotne zaproszenie go do USA na półroczne wykłady na Harvard University. W jego dorobku znajduje się około 350 publikacji, w tym wiele książek - m. in. "Dzikie pola w ogniu" (gdzie rozprawił się z obrazem historii zaprezentowanej w sienkiewiczowskiej Trylogii, a tym samym obiektywnie ukazał plusy i minusy polskiej obecności na Kresach), "Historia Powszechna XVI-XVII w." (do dziś wznawiany podręcznik akademicki na studiach z historii), czy "Jan Sobieski" (pierwsza pełna biografia króla napisana przez polskiego autora).

Innymi aspektami jego życia była działalność opozycyjna - podpisywał się pod antykomunistycznymi listami, publicznie wstawiał się za internowanymi, wygłaszał wykłady w kościołach, publikował poza cenzurą. Przejawem jego odwagi z lat PRL-u była też odmowa nawiązania współpracy z Służbą Bezpieczeństwa oraz demonstracyjna odmowa przyjęcia nagrody ministra kultury.

Nie mniej istotna była jego działalność piłsudczykowska w komunistycznej Polsce, dzięki której zasłużył na miano piłsudczyka numer jeden. W niełatwych czasach popularyzował postać marszałka, walczył o jego upamiętnienie w przestrzeni publicznej, a w swoich publikacjach i wykładach odkrywał zakłamaną historię. Najlepszym podsumowaniem jego działalności w latach komunizmu było zaproszenie go w 2000 r. do patronowania - razem z córkami marszałka Piłsudskiego i Prezydentem RP Ryszardem Kaczorowskim - sztandarowi miasta Sulejówek. Dla władz miasta był on bowiem symbolem przechowania w kraju "pamięci o Niepodległej".