Zapraszamy na nowy cykl wykładów, podczas którego kuratorzy i badacze rezydencji ostatniego króla Polski podzielą się wiedzą i refleksją nad kolekcją i historią Łazienek Królewskich. Opowiedzą m.in. o swoim warsztacie naukowym, osiągnięciach i koncepcjach, a także o barierach, jakie napotykają w związku z częściowym rozproszeniem królewskich zbiorów czy dziejową zawieruchą.

Królewskość, widoczna już w nazwie naszego Muzeum, to podstawa jego tożsamości. Myśl, by u podnóży skarpy wiślanej stworzyć miejsce "przebywania Muz", zrodziła się w głowie Stanisława Herakliusza Lubomirskiego u schyłku XVII stulecia. Następnie została ona twórczo rozbudowana przez Stanisława Augusta, co widoczne jest w łazienkowskiej architekturze oraz królewskich kolekcjach dzieł sztuki.

Idee ostatniego króla Polski, czyli niematerialne dziedzictwo Łazienek Królewskich, do dziś pozostają głównym motywem działań kuratorskich, edukacyjnych i konserwatorskich. Nasi muzealnicy badają również Łazienki XIX-wieczne, czyli imperatorskie (kiedy była to prywatna rezydencja władców rosyjskich), Łazienki XX-wieczne, czyli funkcjonujące po odzyskaniu niepodległości, a także w Polsce pod okupacją. Ich badawcze temperamenty pobudza ponadto materialne dziedzictwo XIX i XX w. Z Łazienkami Królewskimi nierozerwalnie wiąże się też tematyka ogrodów. Można tu prześledzić m.in. zmiany trendów w projektowaniu zieleni: od XVIII-wiecznych ogrodów angielskich przez XIX-wieczne romantyczne do XX-wiecznych modernistycznych.

Ustanowienie muzeum (od 1960 r. jako oddział Muzeum Narodowego w Warszawie, od 1995 r. jako samodzielna jednostka) stworzyło nowe możliwości dbania o tożsamość Łazienek Królewskich. Nasi kuratorzy i badacze nieustannie zadają sobie pytanie, czym jest owa tożsamość. Czy jest to tylko opieka nad zabytkami i ich konserwacja? Czy może kontynuacja myśli Stanisława Augusta?

Zapraszamy do wspólnego namysłu nad tym szczególnym miejscem. Na zgłębianiu go nasi kuratorzy i badacze spędzili już kilka lat. Podczas wykładów opowiedzą o swoich codziennych zachwytach i rozterkach, które pozwolą spojrzeć na Łazienki Królewskie z nieco innej perspektywy.

TERMINY I TEMATY WYKŁADÓW

29 listopada 2023 r., godz. 18.00, Pałac na Wyspie
"Łazienki Królewskie przełomu XIX i XX w." - dr Mariusz Kolmasiak

29 listopada przypada rocznica Nocy Listopadowej, czyli wydarzenia mającego znaczenie nie tylko dla naszej narodowej historii, lecz także dla XIX-wiecznych losów Łazienek Królewskich. Z tej okazji dr Mariusz Kolmasiak opowie o swoich badaniach nad historią królewskiej rezydencji w XIX i XX w., w tym podczas powstania listopadowego - o stanie badań, poszukiwaniach źródeł i płynących z nich wnioskach, a także o sposobach popularyzacji tej wiedzy podczas swojej pracy w Muzeum Łazienki Królewskie.

MINIONE WYKŁADY

31 maja 2023 r., godz. 18.00, Pałac na Wyspie
"Galeria Obrazów w Pałacu na Wyspie w Łazienkach. Rozterki kuratora" - dr Dorota Juszczak

Wykład poświęcony będzie wynikom badań dr Doroty Juszczak nad aranżacją obrazów we wnętrzach Pałacu na Wyspie w czasach Stanisława Augusta oraz pracy nad obecnym układem dzieł, realizowanym według jej projektu badawczego z lat 2018-2023. W rezultacie Galerię Obrazów, Pokój przy Sali Salomona oraz Małą Galerię wypełniły obrazy, pochodzące wyłącznie z kolekcji króla, zawieszone wedle reguł dekorowania wnętrz z II poł. XVIII w.

29 czerwca 2023 r., godz. 18.00, Pałac na Wyspie
"Co wiemy o ogrodnikach i ogrodniczkach Łazienek Królewskich?" - Magdalena Lewna

Literatura naukowa poświęcona łazienkowskim ogrodom nie pomaga w udzieleniu odpowiedzi na postawione w tytule wykładu pytanie. Zawiera jedynie nieliczne tropy, prowadzące do przepastnych archiwów i bibliotek. Badacze, z wielu uzasadnionych względów, z których najważniejszym była troska o naukowe podstawy rekonstrukcji, ochrony i konserwacji zabytkowych założeń ogrodowych, zajmowali się bardziej analizą takich miejsc niż działalnością tych, którzy odpowiadali za ich materialną ciągłość i utrzymanie. Taki był moment w historii Polski, etap w rozwoju badań nad Łazienkami Królewskimi. Tymczasem spojrzenie na ogrody przez pryzmat pracy ogrodników daje interesujące rezultaty: zbliża nas do konkretnej rzeczywistości społecznej i historycznej, pozwala prześledzić rozwój technologiczny, rzuca światło na relacje człowieka i natury, a także zachęca do spojrzenia na ogród jako na figurę antropologiczną, w której domyka się jednostkowe życie człowieka. Wykład jest podsumowaniem badań archiwalnych i etnograficznych, prowadzonych przez prelegentkę w trakcie studiów doktoranckich oraz w dziale badań naukowych MŁK.

27 września 2023 r., godz. 18.00, Pałac Myślewicki
"O królu w Łazienkach, czyli XVIII-wieczna historia tej podmiejskiej rezydencji oczami historyka bezprzymiotnikowego" - dr Piotr Skowroński

Na temat Łazienek Królewskich powstała już obszerna biblioteczka. Wiele zawdzięczamy Władysławowi Tatarkiewiczowi, Markowi Kwiatkowskiemu i licznym specjalistom piszącym o rozwoju tej rezydencji, przede wszystkim w czasach Stanisława Augusta, a także o prezentowanej tu kolekcji dzieł sztuki. Wciąż jednak poszukujemy odpowiedzi na kilka kluczowych pytań: ile czasu spędził tu Stanisław August? Z kim tu przebywał? Jak funkcjonował przebywający tu dwór? I chociaż w czasie wykładu nie uda się udzielić całościowej odpowiedzi na powyższe pytania, to jego autor przedstawi kilka ciekawych faktów, które udało się mu ustalić podczas badań nad funkcjonowaniem letniej, prywatnej rezydencji ostatniego króla Polski.

25 października 2023 r., godz. 18.00, Pałac Myślewicki
"Czy Łazienki są jeszcze królewskie? Ile z oryginalnego wyposażenia zachowało się do dzisiaj?" - Krystyna Mikucka-Stasiak

Przed II wojną światową Łazienki Królewskie dysponowały najstarszą historycznie i najcenniejszą kolekcją dzieł sztuki oraz elementów wyposażenia wnętrz z czasów króla Stanisława Augusta. Dopiero rabunek i zniszczenia dokonane przez Niemców przerwały ciągłość funkcjonowania królewskiej siedziby jako miejsca reprezentacyjnych spotkań (w XIX w. Łazienki były carskie, a w dwudziestoleciu międzywojennym wchodziły w skład Gmachów Reprezentacyjnych RP). Prace nad odbudową spalonego parteru Pałacu na Wyspie trwały do 1960 r., a pierwszego piętra do 1965 r. W tym okresie, w związku z socrealistycznymi doktrynami ideologicznymi, negowano zasadność odbudowy królewskiej siedziby. Dopiero koncepcja z 1953 r. utworzenia w tym miejscu "Muzeum wieku oświecenia" pozwoliła na dokończenie prac. W czasie 15-letnich robót budowlanych rewindykowane dzieła sztuki i te, które zachowały się w Polsce, trafiły do różnych instytucji państwowych. Nie wszystkie udało się zidentyfikować i odzyskać, więc wtórnie powiększyły wojenne straty (w sumie ok. 300 przedmiotów).

Dr Dorota Juszczak - wieloletnia kuratorka malarstwa na Zamku Królewskim w Warszawie, a obecnie w Muzeum Łazienki Królewskie. Jest autorką szeregu artykułów na temat kolekcji obrazów Stanisława Augusta, portretowej ikonografii króla i twórczości Marcella Bacciarellego. Współautorka, wraz z Hanną Małachowicz, naukowych katalogów kolekcji obrazów Zamku Królewskiego w Warszawie (2007, wyd. ang. 2013) i Łazienek Królewskich (2015, wyd. ang. 2016).

Magdalena Lewna - z wykształcenia kulturoznawczymi i polonistka, z doświadczenia edukatorka i menedżerka średniego szczebla. Z Muzeum Łazienki Królewskie związana od 2012 r., najpierw w charakterze koordynatorki programów dla dorosłych, następnie jako kierowniczka Ośrodka Edukacji, obecnie (od października 2019 r.) główna specjalista w dziale badań naukowych, odpowiedzialna za rozwój badań nad ogrodami Łazienek Królewskich.

Mariusz Kolmasiak - doktor historii, adiunkt w Dziale Badań Naukowych w Muzeum Łazienki Królewskie, zajmuje się postacią Józefa Piłsudskiego i związanymi z marszałkiem miejscami, na czele z Łazienkami Królewskimi i Belwederem, jak również osobami. Autor monografii "»Król żandarmów«. Biografia Walentego Wójcika, przybocznego Marszałka Piłsudskiego" (2013); "Belweder oraz jego mieszkańcy i użytkownicy (1818-2014)" (2014), za którą otrzymał nagrodę KLIO 2015; "Kolebka Wielkości. Zułów, miejsce urodzenia Marszałka Józefa Piłsudskiego" (2017); "Zułów, miejsce urodzenia Marszałka Józefa Piłsudskiego" (2018); "Belweder 1818-2018" (2018); "Więzień Magdeburski. Internowanie Józefa Piłsudskiego i dalsze losy Domku Magdeburskiego" (2018 i 2020) oraz doktoratu "Muzeum Józefa Piłsudskiego w Belwederze (1935-1939)", za który wyróżniono go w konkursie na "Najlepszy Debiut Historyczny Roku".

Piotr Skowroński - kierownik Działu Sztuki Muzeum Łazienki Królewskie, współpracownik Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk, sekretarz generalny Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym, specjalizuje się w historii politycznej drugiej połowy XVIII w.; redaktor naukowy publikacji "Stanisław August Poniatowski i Europa wieku świateł Jeana Fabre'a" (Warszawa 2022); "Królewskie diagnozy. Pisma polityczne Stanisława Augusta" (Warszawa 2019), publikował m.in. w "Kwartalniku Historycznym" i "Pamiętniku Teatralnym".