Zapraszamy do oglądania koncertu, transmitowanego z Teatru Królewskiego w Starej Oranżerii, podczas którego artyści Polskiej Opery Królewskiej wykonają "Melodie na Psałterz polski" Mikołaja Gomółki.
Koncert obejrzeć można będzie na kanale YouTube Polskiej Opery Królewskiej 26 marca 2021 r. o godz. 19.00.
"Melodie na Psałterz polski" Mikołaja Gomółki należą do najważniejszych skarbów kultury muzycznej polskiego renesansu. Dzieło przetrwało do naszych czasów dzięki zachowanej do dziś krakowskiej edycji z 1580 r. i stanowi jedną z pierwszych prób umuzycznienia języka polskiego. Wykorzystanie przekładu psalmów autorstwa Jana Kochanowskiego sprawia, że mamy do czynienia z dziełem wyjątkowym zarówno w warstwie tekstowej, jak i muzycznej.
Urodzony w Sandomierzu przyszły kompozytor spędził kilkanaście lat w służbie na dworze króla Zygmunta Augusta. Miał zatem sposobność nie tylko zdobywać doświadczenie jako instrumentalista w najciekawszym ośrodku kultury w Rzeczypospolitej, lecz także spotykać najważniejszych ówczesnych polskich kompozytorów. Zbiór 150 czterogłosowych kompozycji powstał jednak już po opuszczeniu dworu. Inicjatorem tego oryginalnego przedsięwzięcia był najprawdopodobniej biskup Piotr Myszkowski, protektor Kochanowskiego, miłośnik mowy ojczystej i muzyki.
Czterogłosowe psalmy Gomółki doskonale spełniają rolę "dzieła uniwersalnego". Mimo religijnego tekstu nie miały służyć liturgii, a ich przeznaczeniem było raczej domowe, powszechne muzykowanie. Opracowania są więc dość proste, jednak Gomółka nie zrezygnował z zastosowania niekiedy bardzo wyszukanych form ilustracji tekstu za pomocą środków muzycznych. Różnorodne rozwiązania melodyczne, rytmiczne czy harmoniczne, zgodnie z renesansowym zwyczajem, oddają ogólny charakter utworów, ale i znaczenie poszczególnych słów. Uważne ucho dostrzeże te zabiegi, między innymi dysonansowe brzmienie towarzyszące określeniom związanym ze złem, grzechem i śmiercią, opadającą melodię, która często towarzyszy słowom: "ziemia", "upadam" czy "głęboki", a także drobne wartości rytmiczne, ilustrujące określenia związane z szybkim ruchem.
Program:
Psalmy w wersji instrumentalnej:
16 O, który siedzisz na wysokim niebie,
4 Wzywam Cię, Boże
Psalm 6 Czasu gniewu i czasu swej zapalczywości
Psalm 142 Pana wołam, Pana proszę
Psalmy w wersji instrumentalnej:
86 Nakłoń o Panie uszu swoich,
53 Głupi mówi o sercu swoim,
83 Boże, moja nadziejo
Psalm 32 Szczęśliwy, komu grzechy odpuszczono
Psalm 22 Boże, czemuś mię opuścił
Psalmy w wersji instrumentalnej:
11 Panu ja ufam,
20 Wsiadaj z dobrym sercem,
28 Królu niebieski
Psalm 51 Boże w miłosierdziu swoim nieprzebrany
Psalm 130 W troskach głębokich ponurzony
Psalmy w wersji instrumentalnej:
45b Serce mi każe śpiewać,
97 Pan nasz, Bóg nasz panuje, niech się Ziemia raduje
Psalm 140 Broń mię, mój Panie, od ludzi złośliwych
Psalm 103 Błogosław duszo moja, Panu swojemu
Wykonawcy:
Iwona Lubowicz - sopran
Dorota Lachowicz - mezzosopran
Mikołaj Zgódka - tenor
Krzysztof Łazicki - baryton
Chór kameralny przy Polskiej Operze Królewskiej
Orkiestra Polskiej Opery Królewskiej
Jacek Urbaniak - opracowanie muzyczne
Renata Szczypior - przygotowanie chóru
Tadeusz Karolak - dyrygent
