Zapraszamy na spotkanie z cyklu "Nasi Wielcy", poświęcone wspomnieniu życia i twórczości prof. Gerarda Ciołka, architekta, planisty, konserwatora, historyka sztuki ogrodowej, w 115. rocznicę jego urodzin.
Prof. Gerard Ciołek to - obok Longina Majdeckiego i Janusza Bogdanowskiego - jeden z najwybitniejszych znawców historii sztuki ogrodowej w Polsce, z którego dorobku korzystają osoby zajmujące się tą tematyką. W okresie powojennym odegrał on ogromną rolę w zakresie ochrony i konserwacji zabytków sztuki ogrodowej, krajobrazu kulturowego i naturalnego.
O życiu i twórczości prof. Gerarda Ciołka opowie prof. dr hab. inż. arch. Agata Zachariasz z Politechniki Krakowskiej.
Gerard Ciołek - biografia
Gerard Ciołek urodził się 24 września 1909 r. w Wyżnicy na Bukowinie. Tam ukończył szkołę powszechną. Następnie uczył się w Czerniowcach, a od 1921 r. w gimnazjum im. S. Staszica w Lublinie, gdzie uzyskał maturę. Planował studia malarskie na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie; ostatecznie w 1929 r. rozpoczął studia w Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Dyplom magistra inżyniera architekta obronił w maju 1936 r. na podstawie pracy "Projekt parku rozrywek kulturalnych i wypoczynku", wykonanej pod kierunkiem prof. Franciszka Krzywdy Polkowskiego. W 1934 r. podjął współpracę z Zakładem Architektury Polskiej Politechniki Warszawskiej, kierowanym przez prof. Oskara Sosnowskiego. Od 1937 r., jako starszy asystent w Zakładzie Architektury Polskiej PW, rozpoczął działalność naukową. Już wtedy za swe prace uzyskał dyplom honorowy na wystawie w Paryżu. Jako stypendysta Funduszu Kultury Narodowej podróżował po Finlandii, Szwecji i Danii. W 1938 r. został delegatem Zakładu Architektury Polskiej na kongres architektury ogrodowej i ochrony krajobrazu w Niemczech. W okresie Powstania Warszawskiego pełnił funkcję oficera operacyjnego w referacie kartograficznym. Po kapitulacji dostał się do niewoli, w której był do maja 1945. Potem jako oficer Polskiej Brygady Spadochronowej wykładał w szkolnictwie zawodowym dla żołnierzy. Był współzałożycielem Polskiej Politechniki w Brukseli. Do Polski powrócił w 1945 r. i objął stanowisko dyrektora Wydziału Ochrony Środowiska i Swojszczyzny w Ministerstwie Kultury i Sztuki. Jednocześnie, jako adiunkt, rozpoczął pracę na Wydziale Architektury PW. W 1948 r. powierzono mu stanowisko zastępcy profesora i kierownika Katedry Planowania Wstępnego na Wydziale Architektury AGH w Krakowie. Odegrał wybitną rolę, pracując w Ministerstwie Kultury i Sztuki u boku prof. Jana Zachwatowicza i pełniąc funkcję członka Państwowej Rady Ochrony Przyrody. Równocześnie prowadził wykłady zlecone na Politechnice Warszawskiej i SGGW. W 1951 r. objął kierownictwo Katedry Urbanistyki w Politechnice Krakowskiej. W 1954 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem Katedry Planowania Przestrzennego, a po reorganizacji katedr w 1963 objął kierownictwo nowej Katedry Planowania Krajobrazu i Terenów Zielonych. Praca na Politechnice Krakowskiej stała się zaczynem na gruncie polskim ujmowania ochrony zabytków jako ochrony środowiska i krajobrazu kulturowego, który podjęli uczniowie prof. Ciołka, gdy odszedł w pełni sił twórczych w 1966 r.
Jego działalność naukowa i twórcza koncentrowała się wokół trzech głównych nurtów: historii ogrodów, ich ochrony, konserwacji i rewaloryzacji oraz projektowania terenów zieleni; regionalizmu - budownictwa i osadnictwa wiejskiego; ochrony i kształtowania krajobrazu oraz planowania przestrzennego. Wśród jego publikacji za najwybitniejsze jest uznawane dzieło "Ogrody polskie" (1954), ale opublikował też: "Zarys historii kompozycji ogrodowej w Polsce" (1955), "Zarys ochrony i kształtowania krajobrazu" (1964), "Materiały do słownika twórców ogrodów polskich" (współautor wraz z W. Plapisem, 1968), "Regionalizm w budownictwie wiejskim w Polsce" (1984) i wiele innych prac.
Prof. Gerard Ciołek zainicjował i prowadził rejestrację zabytków. Kompletował dokumentację historyczną i fotograficzną (ewidencją objęto ok. 2600 ogrodów, a także zabytkowych cmentarzy). W swym bogatym dorobku naukowym pozostawił archiwum wyjątkowej wielkości i wartości, które pod nazwą "Tek Ciołka" jest wykorzystywane przez środowisko konserwatorskie. Był autorem projektów rewaloryzacji ponad 100 zabytkowych ogrodów; wśród nich były m.in.: Arkadia, Białystok, Baranów, Jabłonna, Łańcut, Nieborów, Wilanów, Pszczyna, Puławy, Rogalin.
Cykl "Nasi Wielcy", prezentujący osiągnięcia architektów krajobrazu, ogrodników i planistów, zasłużonych dla polskiej sztuki ogrodniczej, odbywa się w ramach projektu "Świat ogrodów Longina Majdeckiego". Organizatorzy: Muzeum Łazienki Królewskie, Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków.
Agata Zachariasz - prof. dr hab. inż. arch., Politechnika Krakowska, Wydział Architektury, Katedra Architektury Krajobrazu. Zainteresowania badawcze: architektura krajobrazu, historia sztuki ogrodowej, konserwacja i rewaloryzacja zabytkowych ogrodów, kształtowanie terenów zieleni, standardy projektowania, współczesne trendy w architekturze krajobrazu, krajobraz, tożsamość i genius loci, urbanistyka i planowanie przestrzenne. Autorka blisko 200 publikacji oraz wielu studiów i projektów.
Sala Salomona w Pałacu na Wyspie
Międzynarodowe seminarium na temat rekonstrukcji dekoracji malarskich
Pałac na Wyspie Przeczytaj cały wpis"Deszcz" Mirona Białoszewskiego
Spektakl Teatru Malabar Hotel
Teatr Królewski Przeczytaj cały wpis"Noc listopadowa" Stanisława Wyspiańskiego
Konferencja naukowa
Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Muzeum Łazienki Królewskie Przeczytaj cały wpis