Zapraszamy na wykład dr Anny Ryszki-Komarnickiej, która opowie o okolicznościach powstania oratoriów na dworze wiedeńskim i wyjaśni ich sens w kontekście polityki Habsburgów. Spotkanie uświetni krótki koncert, w którego programie znajdą się utwory kameralne z repertuaru dworu habsburskiego.

Podczas koncertu wystąpi zespół IL Tempo w składzie: Agata Sapiecha (skrzypce), Marcin Zalewski (viola da gamba) i Marco Vitale (klawesyn).

Artyści wykonają następujące utwory:
H. I. Franz von Biber (1644-1704), Sonata VI - "Modlitwa w Ogrodzie Oliwnym" (The Agony in the Garden) na skrzypce i basso continuo z Sonat Misteryjnych (1676), Sonata XVI - Passacaglia g-moll na Dzień Aniołów Stróżów na skrzypce solo (senza basso) z Sonat Misteryjnych;
Anton Andreas Schmelzer (1653-1701), Sonata "Die Türkenschlacht bei Wien 1683" na skrzypce i basso continuo.

W I połowie XVIII w., za czasów cesarzowej-wdowy Eleonory i jej pasierba, cesarza Leopolda I, dwór wiedeński stał się jednym z najważniejszych w Europie ośrodków włoskiej opery i włoskiego oratorium. Pierwszy z gatunków umilał czas karnawału, rocznice panowania, urodziny oraz imieniny władców i członków ich rodzin. Oratoria wykonywano zaś w Wielkim Poście, kiedy pustoszała scena dworskiego teatru. Jednak nie tylko rozrywka w przypadku opery i kontemplacja świętych rozważań w oratoriach były celem istnienia i rozkwitu tych gatunków na cesarskim dworze. Ich tematykę dobierano starannie, a w losach i postawach starożytnych bohaterów, biblijnych mocarzy czy świętych kościoła katolickiego kryły się aluzje do aktualnej sytuacji politycznej Europy i roli, jaką przyszło w niej odegrać Habsburgom.

Jedną z ulubionych bohaterek oratoriów barokowych była biblijna Judyta. Na wiedeńskim dworze widziano w niej zawsze uosobienie gorącej wiary i bezgranicznego zaufania Bogu, którymi to cnotami szczycili się Habsburgowie, gdyż one właśnie miały im gwarantować, podobnie jak Judycie, nieustanną opiekę bożą i tryumf w walce z wrogami wiary. Co więcej, ilekroć biblijna niewiasta pojawiła się w oratorium wykonywanym na dworze przed rodziną cesarską, dworzanami i zagranicznymi gośćmi, tylekroć - oprócz wyżej wymienionych cnót - reprezentowała cechy aktualnego władcy. W 1668 r. oratorium o Judycie z muzyką Antonia Draghiego przypominało, akurat kiedy cesarzowa-wdowa Eleonora traciła wpływy na dworze na rzecz młodego Leopolda I, że posłuszeństwo kobiecie wybranej przez Boga do wielkich czynów jest cnotą każdego poddanego.

W 1710 r. w oratorium z muzyką Carla Agostina Badiego Judyta pojawiła się jako niewiasta silna i przebiegła, wierząca, choć niekoniecznie pobożna, i trudno oprzeć się wrażeniu, że symbolizowała młodego i zwycięskiego Józefa I, w przeciwieństwie do swych poprzedników i następców nie angażującego się specjalnie w praktyki dewocyjne. W 1723 r. w oratorium Giuseppe Porsilego nawiązano do kobiecości Judyty, w której harmonijnie splatały się cnoty wiary, nadziei, pobożności i dzielności w boju, a zdarzyło się to dokładnie w czasie, gdy dwór wiedeński stał w obliczu upublicznienia bezprecedensowej decyzji Karola VI, że jedynym dziedzicem wielowiekowej dynastii będzie kobieta, Maria Teresa. Wreszcie w 1734 r. Pietro Metastasio i Georg von Reutter przygotowali oratorium La Betulia liberata (Betulia wyzwolona), w którym Judyta - oprócz wiary - reprezentowała cnoty wybrane przez Karola VI jako emblematyczne dla jego rządów, mianowicie stałość i odwagę (constantia et fortitudo).

Anna Ryszka-Komarnicka - dr muzykologii. Studia muzykologiczne ukończyła na Uniwersytecie Warszawskim 1994 r. Rozprawę doktorską pt. "Oratoria Pasquale Anfossiego (1727-1797)" obroniła w 2002 r. Od 1994 r. jest zatrudniona w Zakładzie Powszechnej Historii Muzyki Instytutu Muzykologii UW. Jej główne zainteresowania badawcze obejmują muzykę XVII, XVIII i XIX w., ze szczególnym uwzględnieniem dorobku kompozytorów włoskich w epoce baroku i klasycyzmu w takich gatunkach, jak: opera, oratorium czy kantata, a także polskiej kultury muzycznej w/w stuleci. Wiele uwagi poświęca w swoich pracach badawczych muzyce oratoryjnej, formom i gatunkom arii oraz osiemnastowiecznej formie sonatowej. Aktualnie kończy swoją rozprawę habilitacyjną "Księga Judyty w oratoriach włoskich epoki baroku (1621-1750)". Jest autorką licznych publikacji w takich czasopismach, jak: "Muzyka", "Barok", "Polski Rocznik Muzykologiczny", "Musicology Today", "Res Facta Nova" czy "Interdisciplinary Studies in Musicology". Specjalizuje się również w tłumaczeniach włoskich tekstów z siedemnastego i osiemnastego wieku (w tym librett oratoriów i oper) na język polski. Dwukrotnie była stypendystką Fundacji Lanckorońskich w Rzymie (2000 i 2012). Ma też na swoim koncie liczne pobyty badawcze w bibliotekach Rzymu, Mediolanu, Bolonii, Padwy i Wenecji w Centro di Studi sull’Italianità V. Branca przy Fondazione G. Cini. Oprócz pracy naukowo-dydaktycznej, zajmuje się działalnością popularyzatorską, pisząc omówienia do płyt i koncertów z muzyką dawną (współpracuje m.in. z organizatorami festiwali Wratislavia Cantans we Wrocławiu, Międzynarodowa Letnia Akademia Muzyki Dawnej w Warszawie).