Z okazji 257. rocznicy koronacji Stanisława Augusta zapraszamy do udziału w seminarium naukowym, podczas którego młodzi badacze podzielą się swoimi najnowszymi odkryciami na temat epoki stanisławowskiej oraz jej recepcji w późniejszych czasach.
Tegoroczne wystąpienia poświęcone będą osobie blisko związanej ze Stanisławem Augustem i Łazienkami Królewskimi oraz dziedzictwu upadku Polski. Zachęcamy do wysłuchania referatów i dyskusji.
Seminarium odbędzie się 25 listopada 2021 r. o godz. 18.00 w Pałacu na Wyspie (wstęp wolny w ramach akcji "Darmowy listopad"). Jeśli sytuacja epidemiczna będzie tego wymagała, spotkanie zostanie przeniesione na platformę ZOOM.
Wydarzenie objęte zostało patronatem Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym.
Podczas seminarium swoje referaty wygłoszą:
Albert Kołodziejczyk (Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie)
"Pochodzenie, kariera i działalność regenta koronnego Stanisława Badeniego (1746-1824)"
Pośród sylwetek epoki stanisławowskiej napotykamy na osoby o dość niejasnej biografii i pochodzeniu, a rola, jaką pełniły w sferze publicznej pozostaje nie do końca wyjaśniona. Podobnie jest ze Stanisławem Badenim, który pojawił się na dworze Stanisława II Augusta niejako "znikąd", a osiągnął wysoką pozycję w gabinecie monarchy i stał się jego zaufanym współpracownikiem. Genealodzy i heraldycy do dzisiaj nie wyjaśnili jego pochodzenia i mechanizmów zawrotnej kariery rodziny Badenich. Autor w przygotowanym referacie ma zamiar - na podstawie własnych badań źródłowych oraz bogatej kwerendy bibliograficznej - zarysować pochodzenie i karierę Stanisława Badeniego oraz opisać jego działalność na dworze królewskim i w środowisku rodzinnym.
Artur Kula (Instytut Badań Literackich PAN)
"O początkach mitu Targowicy"
Okrzyk "Targowica!" do dziś stanowi często wykorzystywany zarzut w debacie publicznej. Za "targowiczan" uważa się tych, którzy - w opinii danej jednostki lub społeczności - mieli dopuścić się zdrady państwa czy narodu. W ten sposób uwiecznił ich chociażby Stanisław Wyspiański w "Weselu", a o powszechności tego rodzaju oskarżeń mogą świadczyć XIX-wieczne broszury, których autorzy skarżyli się na krążące "widmo Targowicy". Niemniej - zdaniem części historyków - sama konfederacja targowicka 1794 r. oraz poprzedzający ją spór wokół Konstytucji 3 maja stanowił poważną konfrontację ideową, a nie czarno-biały obraz rywalizacji między zdrajcami a bohaterami. Autor w swoim referacie podejmie refleksję nad procesem łączącym te dwa momenty, czyli kształtowaniem się mitu Targowicy. To dzięki niemu konfederacja 1794 r. przestała być jedynie wydarzeniem z przeszłości i stała się jednym z fundamentów polskiej wyobraźni narodowej.
Michał Rataszański (Wydział Historii Uniwersytetu Warszawskiego)
"Refleksja nad kryzysem i upadkiem Rzeczypospolitej w świetle amerykańskich debat ustrojowych"
Młoda amerykańska republika borykała się z problemem urządzenia nowego państwa. Pośród wielu tematów nad stworzeniem sprawnego republikańskiego ustroju pojawiały się również "argumenty polskie". Temat kryzysu Rzeczypospolitej był uważnie śledzony przez Amerykanów, w tym Ojców Założycieli. Kwestia europejskich republik była w Nowym Świecie istotna z powodu chęci uniknięcia błędów historycznych poprzedników, m.in. antycznej Republiki Rzymskiej, Anglii, państw-miast włoskich czy Rzeczypospolitej. Celem referatu jest przede wszystkim próba określenia wpływu upadku Rzeczypospolitej na rozwiązania przyjęte w amerykańskiej republice, a także ukazanie obrazu polski stanisławowskiej wśród amerykańskich elit politycznych. Głównymi źródłami są debaty kongresowe, polemika federalistów i antyfederalistów w czasie debat konstytucyjnych (wyrażona w serii opublikowanych esejów, tzw. Federalist Papers i Anti-federalist Papers), a także wielotomowa praca Johna Adamsa "A defence of the constitutions of government of the United States of America: against the attack of M. Turgot in his letter to Dr. Price". To właśnie w niej Adams dokonuje obszernej komparatystyki "republik monarszych", tj. Anglii i Polski. Z powodu doboru źródeł i tematyki praca jest rozwinięciem i rozszerzeniem rozważań z artykułu Jerzego Grobisa, który skupiał się na "wątkach polskich" w pracy Johna Adamsa.
