Fundusze Norweskie i EOG dla kultury. Konferencja w Starej Oranżerii
Ponad 192 mln euro trafiło do polskiej kultury z Mechanizmu Finansowego EOG i Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Dzięki tym środkom udało się zrealizować liczne projekty, w tym rewitalizację cennych zabytków. Konferencja podsumowująca europejską pomoc odbyła 27 września 2016 r. w Teatrze Królewskim w Starej Oranżerii.
W konferencji "Ochrona dziedzictwa kulturowego i promocja kultury - podsumowanie programów dla obszaru kultury finansowanych w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2009-2014" wzięli udział Wanda Zwinogrodzka, podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także Bård Folke Fredriksen, sekretarz stanu w Ministerstwie Kultury Norwegii.
W jej trakcie omówiono wykonanie dwóch programów, dzięki którym polskie instytucje kultury, w tym muzea, mogły otrzymać środki europejskie na swoje projekty. Pieniądze pochodziły z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego i była to pomoc kierowana ze strony krajów EFTA (Liechtenstein, Norwegia, Islandia) do najmniej zamożnych państw Unii Europejskiej o najniższym PKB (w zamian kraje EFTA oczekują możliwości korzystania ze swobód jednolitego rynku). Środki zostały przekazane w formie bezzwrotnej, w dwóch perspektywach czasowych - w latach 2004-2009 i 2009-2014.
Różnorodność kulturowa
Pierwszy z programów "Promowanie różnorodności kulturowej i artystycznej w ramach europejskiego dziedzictwa kulturowego" finansowany jest z Mechanizmu Finansowego EOG (do 2016 r.), a jego celem jest rozwój dialogu międzykulturowego oraz tożsamości europejskiej, opartej na zrozumieniu różnorodności kulturowej. Program ma charakter partnerski - wszystkie projekty realizowane są we współpracy z instytucjami z państw-darczyńców, tj. Norwegii, Islandii i Liechtensteinu.
Przez 18 lat dofinansowano w sumie 134 projekty na łączną sumę 22 mln euro. Są wśród nich: promocja krajowa i zagraniczna polskich i norweskich tańców ludowych (Zespół Pieśni i Tańca "Śląsk" im. Stanisława Hadyny), "Świetlny most Toruń-Slemmestad" (Toruńska Agenda Kulturalna), Międzynarodowy Festiwal Teatrów Tańca Scena Otwarta, Materia Prima - 3. Międzynarodowy Festiwal Teatru Formy, projekt muzyki elektronicznej "Eastern Waves: Warszawa-Oslo", Warszawski Festiwal Fotografii Artystycznej, a także projekt obejmujący interdyscyplinarne działaniach łączące szereg wątków, których motywem przewodnim jest postać kompozytora Fryderyka Chopina (Narodowy Instytut Fryderyka Chopina).
Dziedzictwo kulturowe
Drugi program to "Konserwacja i rewitalizacja dziedzictwa kulturowego". Jego celem jest ochrona, zachowanie i udostępnianie dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokoleń. Współfinansowane są działania takie jak: rewitalizacja, konserwacja, renowacja i adaptacja na cele kulturalne historycznych obiektów i zespołów zabytkowych wraz z otoczeniem; budowa, rozbudowa, remonty i przebudowa instytucji kultury oraz rozwój zasobów cyfrowych w dziedzinie kultury.
Budżet programu w ramach dwóch perspektyw czasowych wyniósł 170 mln euro. Dofinansowano w sumie 56 projektów inwestycyjnych, w tym: odtworzenie sklepienia w Kaplicy Najświętszej Marii Panny w Muzeum Zamkowym w Malborku, odtworzenie oryginalnych wnętrz Starej Oranżerii w Łazienkach Królewskich w Warszawie, przeprowadzenie prac budowlano-konserwatorskich w Teatrze Starym i Teatrze Juliusza Słowackiego w Krakowie, a także w łódzkim pałacu Karola Poznańskiego, przygotowanie na potrzeby wystawy stałej Centrum Zajezdnia we Wrocławiu, utworzenie Muzeum Pana Tadeusza we Wrocławiu. W ramach Funduszy Norweskich pomoc otrzymało też muzeum Historii Żydów Polskich Polin w Warszawie.
Obiekty, które zostały dofinansowane ze środków pochodzących z Mechanizmu Finansowego EOG i Norweskiego Mechanizmu Finansowego, można od 26 września oglądać na wystawie "Fundusze europejskie dla kultury" w Galerii Plenerowej Łazienek Królewskich przy Al. Ujazdowskich w Warszawie.