Liberum veto - walka z mitycznym ideałem. Wykład (wideo)
Jednym z wyzwań, z którym musiał się zmierzyć Stanisław August, kiedy obejmował tron, było liberum veto. Jak sobie z tym poradził? Opowiedziała o tym prof. Anna Grześkowiak-Krwawicz podczas wykładu, który odbył się 11 stycznia 2017 r.
Liberum veto było dla Stanisława Augusta wyzwaniem tym trudniejszym, że funkcjonowało nie tylko jako narzędzie walki politycznej, które przyczyniło się do całkowitego paraliżu sejmu, ale też jako swego rodzaju mit, przedmiot nieomalże kultu ze strony szlacheckich uczestników życia publicznego. Postrzegano je jako podstawę - źrenicę wolności, główną zaporę dla despotyzmu królewskiego.
Celem wykładu z cyklu "Czy mogła się uratować? Rzeczpospolita w XVIII wieku" było nie tylko pokazanie, jak wyglądały rzeczywiste próby ograniczenia liberum veto, ale przede wszystkim przyjrzenie się argumentom, którymi starano się przekonać społeczeństwo szlacheckie, iż owo prawo praw jest przywilejem wysoce niebezpiecznym. Zgodnie z zasadą bezstronności głos oddany został także jego obrońcom, również po to, by lepiej zrozumieć, jakie zmiany musiały dokonać się w myśleniu o państwie, by to, czego zaciekle broniono w połowie lat sześćdziesiątych, odrzucono bez żalu w roku 1791.
Prof. dr hab. Anna Grześkowiak-Krwawicz - historyk, kierownik Pracowni Literatury Oświecenia ILB PAN, prezes Polskiego Towarzystwa Badań nad Wiekiem Osiemnastym. Główne przedmioty jej zainteresowań badawczych to myśl polityczna Rzeczypospolitej Obojga Narodów i kultura Oświecenia. Autorka m.in. monografii: Regina libertas. Wolność w polskiej myśli politycznej XVIII wieku, Gdańsk 2006; Czy rewolucja może być legalna? 3 maja 1791 w oczach współczesnych, Warszawa 2012; Queen Liberty. The Concept of Freedom in the Polish-Lithuanian Commonwealth, Leiden, Boston, Brill 2012. Współredaktor (z Dominikiem Triaire’em) edycji: Stanislas Auguste, Mémoires, Paris 2012.
CYKL WYKŁADÓW "CZY MOGŁA SIĘ URATOWAĆ? RZECZPOSPOLITA W XVIII WIEKU"
