Międzynarodowa konferencja naukowa "Wilno i jego wspólnoty w XIII-XXI wieku"
Uczczeniu 700-lecia pierwszej wzmianki o Wilnie w źródłach historycznych poświęcona będzie międzynarodowa konferencja naukowa w Muzeum Narodowym - Pałacu Władców Wielkiego Księstwa Litewskiego. Jednym z organizatorów wydarzenia jest Muzeum Łazienki Królewskie.
"Insuper terram, dominium et regnum nostrum unicuique bone voluntatis patefacimus... Otwieramy naszą ziemię, państwo i królestwo każdemu człowiekowi dobrej woli". Tak w swoich listach, skierowanych do miast chrześcijańskiej Europy, pisał w 1323 r. z Wilna wielki książę pogańskiej Litwy, Giedymin, przedstawiając swoje miasto jako ośrodek, w którym współżyć mogą mieszkańcy różnych wyznań, języków i kultur. Organizowali oni działalność gospodarczą i czas wolny, czy też łączyli się w formalne i nieformalne wspólnoty i grupy, zgodnie ze swoim statusem społecznym, religią, narodowością, uprawianym rzemiosłem lub biznesem.
W 2023 r. Wilno obchodzi jubileusz 700 lat od pierwszej wzmianki w źródłach historycznych. Uczczeniu tej rocznicy i omówieniu najnowszych badań historii stolicy Litwy służy międzynarodowa konferencja naukowa "Wilno i jego wspólnoty w XIII-XXI w.: siedem stuleci historii współżycia w mieście", która odbędzie się 25-27 października 2023 r. Jej celem jest zwrócenie uwagi nie na poszczególnych wilnian, którzy wiele dokonali i są "widoczni" w historii, ale na formy organizacji wspólnot miejskich, kolektywne działanie różnych grup mieszczan w tworzeniu miasta i reagowaniu na rozmaite kryzysy i nieszczęścia.
Konferencja będzie okazją do zgłębienia historii wspólnot miejskich od XIV w. do teraźniejszości. Przewidziane są następujące bloki tematyczne:
1. Jubileusz 700-lecia (1323-2023 r.): upamiętnienie historii Wilna i kształtowanie pamięci o niej, zapotrzebowanie społeczeństwa na historię miasta, wyzwania i tendencje związane z jej popularyzacją, dzieje powstawania "historii Wilna" i prac syntetycznych na temat miasta.
2. "Wilno przed Wilnem": najstarsze znaleziska archeologiczne na terytorium miasta (od epoki kamienia do XIV w.: pozostałości po pierwszych mieszkańcach, dawne osady, fortyfikacje).
3. Wilno wielowyznaniowe: znaczenie listów wielkiego księcia litewskiego, Giedymina, z 1323 r. dla rozwoju miasta i zwiększenia liczby mieszkańców; pogańscy mieszkańcy Wilna i najwcześniejsi przybysze chrześcijańscy (początki wspólnoty ruskich prawosławnych, przybycie pierwszych niemieckich katolików); wspólnoty chrześcijańskie (katolików, prawosławnych, unitów, ewangelików) i niechrześcijańskie (muzułmanów, Żydów) oraz formy ich współżycia.
4. Wilno wielonarodowe: historia wspólnoty litewskiej, polskiej, ruskiej, rosyjskiej, żydowskiej, niemieckiej, włoskiej, tatarskiej i innych narodowości; przejawy nacjonalizmu; reglamentacja praw mniejszości narodowych.
5. Różnorodność społeczna wilnian: szlachta i rzemieślnicy, duchowni i studenci, zepchnięci na margines i przybysze; socjotopografia miasta.
6. Regulacja prawna wspólnot i konkretnych grup, konflikty, reprezentacja w samorządzie miasta, działalność ugrupowań i partii politycznych.
7. Codzienność wilnian: odżywianie, warunki sanitarne, choroby i medycyna, poziom dobrobytu, mieszkanie, pochówek, święta.
8. Wspólnoty wilnian w środowisku kulturowym miasta: edukacja, sztuka, literatura itp.
Każdy, kto badawczo zajmuje się tematyką konferencji, może do 31 stycznia 2023 r. wysłać propozycję tematu referatu na adres 700konferencija@gmail.com. Oczekiwane są wystąpienia, przedstawiające badania z zakresu historii, archeologii, historii kultury, antropologii, historii sztuki i architektury, jak również multidyscyplinarne spojrzenia na rozmaite aspekty historii wspólnot wileńskich.
Konferencja będzie wydarzeniem otwartym. Oficjalne języki: litewski i polski; planowane jest tłumaczenie symultaniczne. Przewidziana jest możliwość przedstawienia posteru w językach litewskim, polskim lub angielskim. W oparciu o wygłoszone w czasie konferencji referaty organizatorzy zamierzają wydać zbiór artykułów w publikacji naukowej.
Organizatorzy konferencji:
Instytut Historii Litwy - główny organizator (dr Mindaugas Klovas, dr Jolita Sarcevičienė)
Muzeum Narodowe - Pałac Władców Wielkiego Księstwa Litewskiego (Gintautas Striška, Rasa Gliebutė)
Wydział Historyczny Uniwersytetu Wileńskiego (prof. dr Jurgita Verbickienė)
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (dr hab. Bernadetta Manyś)
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu (prof. dr hab. Tomasz Kempa)
Wydział Historii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu w Białymstoku (dr hab. Krzysztof Buchowski)
Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie (dr Kamil Frejlich)
