Wernisaż wystawy "Węgierski październik 1956"
Z udziałem zaproszonych gości 5 października 2021 r. w Muzeum Łazienki Królewskie odbył się wernisaż wystawy, poświęconej powstaniu węgierskiemu. Ekspozycja, prezentowana w Galerii Plenerowej przy Al. Ujazdowskich, przedstawia przebieg tego zrywu w szerokim kontekście historycznym i politycznym.
W uroczystym otwarciu wystawy udział wzięli: minister spraw zagranicznych i handlu Węgier Péter Szijjártó, wiceminister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu Jarosław Sellin, ambasador Węgier Orsolya Zsuzsanna Kovács, sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych i Handlu Węgier József Magyar oraz dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Wawer.
"Sześćdziesiąt pięć lat temu sowieckie czołgi na ulicach Budapesztu rozjechały węgierskie nadzieje, zaprowadzając na kolejne dziesięciolecia nowy porządek, który kazał zapomnieć o mrzonkach Miklosa Zilahy’ego i jemu podobnych. W słowniku komunistycznej nowomowy niewola została nazwana wolnością" - napisał wicepremier, minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu prof. Piotr Gliński w liście skierowanym do uczestników wernisażu, który odczytał wiceminister Jarosław Sellin.
"Symbolem powstania węgierskiego jest dziurawa flaga, pozbawiona czerwonej gwiazdy, symbolu komunizmu i symbolu sowieckiej dominacji nad Europą Środkowo-Wschodnią. Przez wyciętą dziurę, jak wspominał jeden z uczestników powstania, Miklos Zilahy, Węgrzy chcieli spojrzeć na wolny świat bez dyktatury" - podkreślił wicepremier Gliński.
"Cieszę się, że właśnie tu, w Muzeum Łazienki Królewskie, w sercu Warszawy - »miasta dwóch powstań« - otwarta zostanie wystawa przypominająca reporterskimi zdjęciami historię węgierskiego zrywu, uświadamiająca, jak wiele ofiar kosztuje wolny świat bez dyktatury" - napisał wicepremier Gliński.
Historia węgierskiego zrywu
Powstanie węgierskie było największym zrywem zbrojnym wśród państw, znajdujących się pod okupacją sowiecką po II wojnie światowej. Za symboliczną datę jego początku uważa się 23 października 1956 r., kiedy pod pomnikiem gen. Józefa Bema, bohatera obu narodów, odbył się wiec poparcia Węgrów dla aspiracji politycznych Polaków w obliczu przemian "polskiego października 1956". Powstanie węgierskie zostało krwawo stłumione przez armię sowiecką w listopadzie 1956 r. Ofiarami terroru padły tysiące osób - uczestników walk. Po zakończeniu postania setki tysięcy Węgrów zostało zmuszonych do opuszczenia kraju.
Wystawa w szerokim kontekście historycznym i politycznym przedstawia dzień po dniu przebieg zrywu oraz towarzyszącą mu determinację narodu węgierskiego do obalenia reżimu komunistycznego. Historia węgierskiego przełomu lat 50. ściśle związana jest z losami Polski i razem mogą być widziane jako początek przewrotu, na którym budował się fundament współczesnej Europy. Tamtejsze relacje ugruntowały przyjazne stosunki między Polską a Węgrami.
Ekspozycja o powstaniu węgierskim została opracowana w oparciu o unikatowe materiały z węgierskich instytucji, takich jak Instytut i Muzeum Wojskowości w Budapeszcie, Węgierskie Muzeum Narodowe i Muzeum Terroru, przy współpracy z Ambasadą Węgier w Polsce.
Wystawa prezentowana będzie w Galerii Plenerowej przy Al. Ujazdowskich do 31 października 2021 r. Projekt dofinansowany został ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach zadania "Realizacja wystawy »Węgierski październik 1956«".
