Wystawa trackiego złota ze zbiorów Narodowego Muzeum Historycznego w Sofii
Pochodzące z połowy IV w. p.n.e. insygnia władcy jednego z trackich plemion - wspaniały złoty wieniec, złote rozety i złoty pierścień z pieczęcią - oglądać można od 1 do 31 maja 2018 r. w Pałacu na Wyspie. Są one elementem trackiego złotego skarbu, odkrytego podczas badania starożytnego kurhanu w północnej Bułgarii.
Wystawa "Insygnia władzy. Trackie złoto ze zbiorów Narodowego Muzeum Historycznego w Sofii" powstała dzięki współpracy Muzeum Łazienki Królewskie, Narodowego Muzeum Historycznego w Sofii oraz Bułgarskiego Instytutu Kultury. Honorowy patronat nad ekspozycją, która prezentowana jest w naszym Muzeum w ramach Sezonu Bułgarskiego, objęła Ambasada Bułgarii.
Wystawę oglądać można w Pałacu na Wyspie od wtorku do czwartku w godz. 10.00-18.00, w piątek w godz. 10.00-20.00 oraz w sobotę i niedzielę w godz. 10.00-18.00. Od 1 do 8 maja wstęp na wystawę jest darmowy, potem obowiązują bilety do Pałacu na Wyspie (czwartki są dniem bezpłatnego zwiedzania).
Jak odnaleziono trackie złoto
Tracki złoty skarb odnaleziony zostały w Wielkiej Mogile, w pobliżu miejscowości Malamirovo i Zlatnica w Bułgarii, gdzie latem 2005 r. odkryto nienaruszony grobowiec władcy-herosa z połowy IV w. p.n.e. Pochowany tam został młody mężczyzna, atletycznej postury, mierzący ok. 185-190 cm wzrostu. Analiza znaleziska dowodzi, że władca, żyjący około połowy IV w. p.n.e., zmarł w wieku 18-19 lat. Z dużą dozą prawdopodobieństwa stwierdzić można, że był on synem trackiego króla Kersobleptosa, i zginął zapewne w walce z wojskami Filipa II Macedońskiego podczas najazdu na Trację w latach 341-339 r. p.n.e.
Grób w Wielkiej Mogile należy do najcenniejszych odkryć archeologicznych na terenie Tracji. Znalezione w nim przedmioty cechuje wyjątkowa wartość naukowa i artystyczna.
Insygnia władzy trackiego herosa
W Łazienkach Królewskich prezentowane są insygnia trackiego władcy-herosa: wspaniały złoty wieniec, który wieńczył głowę zmarłego, złote rozety z jego skórzanego diademu oraz masywny pierścień z pieczęcią, odnaleziony na małym palcu lewej dłoni mężczyzny.
Na wieniec składają się trzy złączone ze sobą gałązki drzewa oliwnego, do których przymocowano 70 listków, odlanych według matrycy. Mają one kształt elipsoidalny, mocno wydłużony w górnej części. Między dwoma rzędami listków umieszczono oliwki. Na ozdobie przedniej części wieńca ukazano boginię zwycięstwa Nike, ubraną w długi chiton, ściągnięty w talii paskiem. W lewej ręce, opuszczonej wzdłuż ciała, bogini dzierży wieniec, w prawej - fialę.
Łańcuch złożony z 29 złotych rozet ozdabiał skórzaną opaskę, włożoną wraz z wieńcem na głowę zmarłego władcy. Diadem był nie tylko ozdobą, ale też symbolem trackiej władzy.
Obrączka złotego pierścienia-pieczęci wykonana została z masywnego drutu o okrągłym przekroju. Na płytce pieczęci wygrawerowano scenę, na której Wielka Bogini Matka wręcza fialę wychodzącemu na jej spotkanie jeźdźcowi. Pierścień używany był przez dłuższy czas; na wewnętrznej stronie widać ślady naprawy poprzez lutowanie.
Rynsztunek trackiego władcy
W mogile archeolodzy odnaleźli także pełny rynsztunek bojowy władcy-wojownika, czyli żelazny miecz o drewnianej rękojeści, zakończonej głową gryfa, udekorowany srebrnymi gwoździami; 200 strzał z brązu; siedem kopii; plecioną kolczugę żelazną typu łuskowego, ozdobioną trzema srebrnymi aplikacjami, a także hełm z brązu. Po raz pierwszy na terenie Tracji odkryta została również skórzana czapka pod hełm, zabarwiona na purpurowo. Jednym z najcenniejszych przedmiotów złożonych w grobie był nakolanek paradny, wykonany z pozłacanego srebra. Nakolanek w całości pokryty został rzeźbami, przedstawiającymi mitologiczno-religijną opowieść o zmarłym władcy. Jest to jeden z najpiękniejszych wyrobów trackiej metaloplastyki.
W grobie odnaleziono także dwa srebrne rytony, zasługujące na miano światowych skarbów metaloplastyki z czasów antycznych. Rytony - naczynia o stożkowatym kształcie, służące do picia wina, zakończone są głowami jeleni. Cechuje je niezwykła precyzja i wirtuozeria wykonania, świadcząca o wysokim poziomie artystycznym ich twórców. Wszystkie rzeźbione elementy rytonów pokryte zostały złotem.
