Portret księcia Anne de Joyeuse
- datowanie
- 1582
- rodzaj
- obraz
- technika
- gwasz
- sposób wykonania
- miniatura z popiersiem modela, owalna: gwasz, pergamin naklejony na deskę bukową, pozostała część kompozycji: gwasz, deska bukowa
- materiał
- drewno bukowe, kość, pergamin
- wymiary
- 24,0 x 17,8 cm
- data dodania do kolekcji
- 1793
- lokalizacja
- Pałac na Wyspie - Galeria Obrazów, parter
- sygnatury, napisy
- u dołu napis ANNE DUC DE JOYEUSE. AMIRAL DE FRANCE, u dołu po prawej data 1582
- miejsce powstania
- Francja (Europa)
- właściciel
- Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie
- identyfikator
- ŁKr 940
Miniaturowy portret przedstawiający Anne de Batarnay, księcia de Joyeuse’a (1560–1587), admirała, uczestnika wojen religijnych, faworyta Henryka III de Valois, wystawiony został 3 grudnia 1783 na pośmiertnej aukcji zbiorów Jeana de Sénac w Paryżu, jako dzieło anonimowego artysty. […]
Nie wiemy niestety, kiedy i od kogo portret księcia de Joyeuse’a został nabyty do galerii Stanisława Augusta. […]
Owalne, miniaturowe popiersie de Joyeuse’a, wykonane gwaszem na pergaminie, zostało naklejone na prostokątną deseczkę bukową, na której domalowano resztę kompozycji, z postacią modela we wnętrzu; po lewej stronie, na posadzce, widnieje data 1582, iluzjonistycznie wyryta w kamiennej płycie. Miniatura z popiersiem prezentuje znakomitą klasą artystyczną. Ujęcie głowy księcia wiernie powtarza jego piękną, rysunkową podobiznę w Bibliotheque Nationale w Paryżu […], wykonaną bez wątpienia z natury ok. 1580 przez anonimowego artystę, z którym związano grupę kilku malarskich dzieł, określanego we francuskiej literaturze mianem „peintre de Joyeuse” […].
Postać modela – bez wątpienia innej ręki niż mistrzowskie wyobrażenie jego głowy i ramion – prezentuje ujęcie znane z akwarelowego portretu księcia, wykonanego ok. 1689–1711 przez Louisa Boudana na zamówienie François-Rogera de Gaignieres, historyka i kolekcjonera, do serii przedstawień historycznych kostiumów francuskich […].
Jeśli przyjąć za Krystyną Secomską, że malowana na desce część łazienkowskiej miniatury pochodzi z 4. ćwierci XVI w., można rozważać, czy to nie ona była pierwowzorem akwareli Boudana, który zmienił jedynie tło na białe i pominął charakterystyczny dla francuskich portretów z końca XVI i początku XVII w. motyw „rozsuniętej” kotary, ujmującej z dwu stron postać modela. […] [Zob. D. Juszczak, H. Małachowicz, Galeria obrazów Stanisława Augusta w Łazienkach Królewskich. Katalog, Łazienki Królewskie, Warszawa 2015, kat. nr 119, s. 428–431.]
