Wystawa: "Ursula von Rydingsvard. Tylko sztuka"
Rzeźby Ursuli von Rydingsvard, jednej z najbardziej rozpoznawalnych amerykańskich artystek, eksponowane są w Muzeum Łazienki Królewskie od 5 października 2021 r. do 13 lutego 2022 r. To dwie reprezentatywne dla twórczości rzeźbiarki prace - wykonana z żywicy poliuretanowej "Elegantka II" oraz powstałe z cedrowego drzewa dzieło "Dla Natashy".
Ursula von Rydingsvard jest jedną z nielicznych rzeźbiarek na świecie operujących tak monumentalną formą. Jej rzeźby zachwycają dynamiką. Świadczą o niesamowitej zdolności artystki do tworzenia poetyckich dzieł z cedrowego drewna, które jest jej głównym materiałem rzeźbiarskim. W swych projektach przekracza kulturowe i technologiczne granice. Łączy precyzję wykonania bliską średniowiecznemu rzemiosłu z nowoczesną sztuką abstrakcyjną, nadając pracom własny, niepowtarzalny charakter.
"Elegantka II" i "Dla Natashy" w Łazienkach
W Muzeum Łazienki Królewskie prezentowane są dwie rzeźby Ursuli von Rydignsvard. "Elegantka II", wykonana z żywicy poliuretanowej z umieszczonym wewnątrz światłem, eksponowana jest na trawniku obok Starej Oranżerii (w godzinach otwarcia ogrodów, tj. od poniedziałku do niedzieli od 6.00 do 20.00).
Wewnątrz budynku oglądać możemy zaś dzieło "Dla Natashy", stworzone z drewna cedrowego. Wstęp na wystawę do Starej Oranżerii odbywa się w ramach karnetu do wszystkich obiektów, tj. 40 zł - bilet normalny, 20 - zł ulgowy. Godziny zwiedzania: wtorek-czwartek od 10.00 do 16.00, piątek-sobota od 10.00 do 17.00, niedziela od 10.00 do 16.00.
"Elegantka II" to odlew z żywicy poliuretanowej innego pełnowymiarowego modelu cedrowego. Autorka zaczęła pracę z tym materiałem w 2002 r., tworząc pracę "Katul, Katul". Następnie powstały kolejne: "Luna", "Elegantka" i "Elegantka II" oraz "Damski czepek", który możemy obecnie oglądać w Yorkshire Sculpture Park w Wielkiej Brytanii.
"Elegantka II" ma formę solidnej kolumny okręcającej się delikatnie wokół własnej osi jak renesansowa figura serpentinata. Pęcznieje od wąskiej podstawy do obfitego wierzchołka. Odlane z żywicy dzieło jest lekkie i efemeryczne. Faktura powierzchni rzeźby zmienia się z delikatnie rzeźbionej podstawy, poprzez postrzępioną część środkową, aż po delikatne falowania górnej części bryły. Oświetlona od wewnątrz półprzezroczysta żywica dodaje rzeźbie poetyckiego blasku. "Elegantka II" była prezentowana na 56. Biennale w Giardino dela Marineressa w Wenecji w 2015 r. oraz w Ogrodzie Rzeźby Muzeum Sztuki w Filadelfii.
Rzeźba "Dla Natashy" wykonana została w 2015 r. z typowego dla artystki cedrowego drewna. Autorka zainteresowała się nim jako materiałem rzeźbiarskim pod koniec studiów na Columbia University w Nowym Jorku, kiedy jej znajomy, Michael Mulhern, irlandzki mnich, przyniósł próbkę cedru do pracowni. Drewno cedrowe, miękkie i łatwo poddające się obróbce, świetnie nadawało się do budowania wielkich rzeźb. Ursula von Rydingsvard używa takiego, które jest już maszynowo pocięte na kawałki o przekroju cztery na cztery cale. Proces twórczy, bardzo pracochłonny, trwający nieraz kilka miesięcy, a nawet ponad rok, jest dla niej bardzo istotny. Wymaga wiele siły, tężyzny fizycznej i determinacji.
Wielkoformatowe rzeźby cedrowe montowane i układane w dynamiczne formy, są cięte, krojone za pomocą pił tarczowych obsługiwanych przez asystentów jej pracowni. Artystka nie wykonuje żadnych modeli czy szkiców. Pracuje bezpośrednio z materiałem w sposób intuicyjny, przyrównując swój proces twórczy do komponowania muzyki jazzowej.
Trzy muzea, trzy prezentacje prac artystki
Tegoroczna wystawa sztuki Ursuli von Rydignsvard jest drugą prezentacją jej prac w Polsce (pierwsza odbyła się w 1992 r. w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie). Ekspozycja jest owocem współpracy trzech instytucji. Oprócz prac w Łazienkach Królewskich kilkanaście innych rzeźb i rysunków oglądać można w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku i Muzeum Narodowym w Krakowie. Pokaz - nazwany "Ursula von Rydingsvard. Tylko sztuka / Nothing but Art" - podkreśla pasję artystki i jej całkowite oddanie sztuce.
Obiekty eksponowane są w Polsce dzięki uprzejmości Ursuli von Rydingsvard i Galerie Lelong & Co. z Nowego Jorku. Wystawa odbywa się pod honorowym patronatem Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu prof. Piotra Glińskiego. Ekspozycja dofinansowana została ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w ramach zadania: "Organizacja wystawy Ursuli von Rydingsvard w Polsce". Kuratorem wystawy jest Eulalia Domanowska.
Ekspozycji rzeźb "Elegantka II" oraz "Dla Natashy" towarzyszy program edukacyjny dla różnych grup wiekowych, obejmujący takie wydarzenia, jak: projekt taneczny "Elegantka: performatywne doświadczanie ciała”, spacery sensoryczne dla rodzin z dziećmi pt. "Struktury natury", "Zwiewne motanki" oraz spacery sensoryczne dla dorosłych pod hasłem "Inspiracje naturą" i "Krajobraz nieobecny".
Twórczość Ursuli von Rydingsvard
Artystka rozpoczęła swoją karierę w 1975 r., po ukończeniu studiów artystycznych na Columbia University w Nowym Jorku. Jako przewodników duchowych wymienia Marka Rothkę, Alberta Giacomettiego Wassilego Kandinskiego, Sol Le Witta i Philipa Gustona. Poszukując własnej drogi twórczej, od początku realizowała ogromne prace w krajobrazie, takie jak "St. Martin Dream" w Battery Park czy "Song of Saint Eulalia" w Parku Sztuki w Lewinston pod Nowym Jorkiem.
Jedną z ważnych inspiracji jej sztuki jest własna biografia. Pochodzi ona z polsko-ukraińskiej rodziny, która w czasie drugiej wojny światowej została wywieziona z Podhala na roboty przymusowe do Niemiec, a następnie wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych. Przeżycia z dzieciństwa i kraj pochodzenia odcisnęły emocjonalne piętno na jej pracach. Drewniane misy, narzędzia, łopaty i ściany są echem rodzinnego dziedzictwa i sztuki środkowoeuropejskiej. Mimo, że nigdy nie mieszkała w Polsce, nadaje swoim rzeźbom polskie tytuły i czuje się związana z ojczyzną.
Artystce udało się stworzyć oryginalną formułę sztuki, sytuującą ją wśród największych osobowości artystycznych XX wieku i naszych czasów. Zrealizowała kilkadziesiąt monumentalnych rzeźb i instalacji rzeźbiarskich w plenerze, między innymi "Ene Due Rabe" i "Land Rollers" w Storm King Art Center pod Nowym Jorkiem, "Hand-e-over" do kolekcji Microsoft w Richmond, rzeźby "Anastasia", "Pierwsza", "Damski Czepek", "Luna", "Elegantka" oraz "Ogromna" dla Muzeum Sztuki w Północnej Karolinie, a także "Scratch" i "Bronze Bowl with Lace" - wysoką na sześć metrów wyniosłą formę - największą z jej realizacji usytuowaną aktualnie w Muzeum Sztuki w Filadelfii.
