Artemida w kąpieli zaskoczona przez Akteona
- inne tytuły
- Diane se baignant avec ses Nymphes est appercue par Actéon, qu'elle Métamorphose aussitot en Cerf
- datowanie
- 1767-1771
- rodzaj
- grafika
- technika
- akwaforta, ruletka, rylec
- materiał
- papier żeberkowy
- wymiary
- 22,9 x 17,0 [płyta: 22,1 x 14,5; kompozycja: 13,1 x 8,7] cm
- sygnatury, napisy
- u dołu, pod kompozycją, po lewej: F. Boucher del.; po prawej: Aug. de S/t. Aubin Sculp.; pośrodku: Diane se baignant avec ses Nymphes est | aperçue par Actéon, qu'elle Métamorphose | aussitôt en Cerf.
- miejsce powstania
- Paryż (Francja)
- właściciel
- Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie
- identyfikator
- ŁKr 280
Rycina przygotowana do wydania Les Métamorphoses d’Ovide (1767‒1771). W edycji książkowej ilustracja umieszczona była w tomie I (Livre III, Fable III. Pl. 41). Mit o Artemidzie (rzymska Diana) i Akteonie był jednym z najbardziej znanych i bardzo chętnie wykorzystywanych tematów w sztukach plastycznych. Artemida była córką Zeusa i Leto (rzymska Latona), bliźniaczą siostrą Apollina. Akteon, wnuk Apollina, był synem Aristajosa i Autonoe, córki Kadmosa, wychowanym przez centaura Chirona. Znany był Tebach jako znakomity myśliwy, który chętnie wyruszał na łowy wraz z towarzyszami i sforą wiernych psów. Owidiusz w Metamorfozach posłużył się najbardziej popularną wersją historii, opowiadającej o nieszczęśliwej śmierci młodzieńca. Zgodnie z nią, powracający z polowania Akteon nieopatrznie wszedł na leśną polanę, gdzie w jeziorze, w towarzystwie nimf kąpała się Artemida. Bogini upokorzona faktem, iż zwykły śmiertelnik zobaczył ją nagą, chlapnąwszy wodą ze strumienia na głowę młodzieńca przemieniła go w jelenia. Uciekającego Akteona dopadła i rozszarpała sfora jego własnych psów. W ten sposób myśliwy, za sprawą gniewu bogini łowów sam zamienił się w zwierzynę.
Prezentowana rycina ukazuje pierwszy z dwóch epizodów, które zilustrowano w Metamorfozach. (zob. ŁKr 234‒280). Moment zaskoczenia kąpiących się nimf, w popłochu przykrywających nagie ciała oraz przemianę Akteona, któremu z głowy zaczynają wyrastać rogi. Boucher, przy całej sielankowości i zmysłowości przedstawienia, zaproponował wyjątkowo dynamiczną kompozycję, która znakomicie oddaje efekt zaskoczenia i wrażenie popłochu jakie ogarnął nimfy. Uzyskał to zarówno dzięki wprowadzeniu zróżnicowanych gestów postaci, jak i zabiegom formalnym, takim jak skontrastowanie faktur silnie pofalowanych, mięsistych draperii z płaszczyznowo ukazanymi, nagimi ciałami. [Zob. M. Biłozór-Salwa [w:] Metamorfozy. Królewska kolekcja grafiki Stanisława Augusta, ryciny z kolekcji Stanisława Augusta i ze zbiorów Jana Kantego Szembeka, kat. wyst. Pałac na Wyspie Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, Warszawa 2013, kat. nr 42, s. 114.]
