Strącenie gigantów
- inne tytuły
- Les Géants foudroyés par Jupiter, et ensevelis sous les montagnes qu'ils avaient entassées
- datowanie
- 1767-1771
- rodzaj
- grafika
- technika
- akwaforta, ruletka, rylec
- materiał
- papier żeberkowy
- wymiary
- montaż: 22,9 x 16,9 [odbitka: 18,5 x 12,7; kompozycja: 13,2 x 8,7] cm
- sygnatury, napisy
- u dołu, pod kompozycją, po lewej: Ch. Eisen inv.; po prawej: Massard Sculp.; pośrodku: Les Géants foudroyés par Jupiter, et ensevelis | sous les Montagnes qu'ils avaient entassées.
- miejsce powstania
- Paryż (Francja)
- właściciel
- Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie
- identyfikator
- ŁKr 246
Rycina przygotowana do wydania Les Métamorphoses d’Ovide (1767‒1771). W edycji książkowej ilustracja umieszczona była w tomie I (Livre I, Fable VI. Pl. 11). Gigantomachia, walka gigantów z bogami była jednym z ulubionych i częstych tematów w sztukach plastycznych od czasów starożytnych aż po wiek XVIII. Potomkowie Zimie-Gai, zrodzeni aby pomścić Tytanów mieli odstraszający wygląd, byli olbrzymiego wzrostu, byli wyjątkowo silni.
Na rycinie zostali jednak przedstawieni jako pół-potwory, ale jako nadzy lub przepasani szatami mężczyźni o rozbudowanej muskulaturze, którzy usiłują wspiąć się na skały ukryte w chmurach. Aby dostać się do przestrzeni przeznaczonej dla bogów, giganci ustawili na sobie trzy góry tesalskie (Ossę, Pelion i Olimp). Ukazaną na rycinie górę również można interpretować jako Olimp, na którego szczycie zasiadał Zeus. Prezentowana kompozycja pełna ekspresji i dramatyzmu, oparta na diagonalnych liniach mogła być wzorowana na jednej z wcześniejszych realizacji tego tematu, na przykład na akwaforcie Salvatora Rosy z roku 1663 (Gabinet Rycin BUW, Warszawa), która z kolei była inspirowana wspaniałym freskiem w Palazzo del Te w Mantui, autorstwa Giulia Romana. Zgodnie z treścią Metamorfoz autor ryciny uczynił Zeusa jedynym przeciwnikiem zbuntowanych gigantów (podobnie jak twórca fresku Perino del Vega, Upadek Gigantów, 1531‒1533, w Palazzo dei Principi w Genui). Wyposażył ich w głazy i wyrwane drzewa, które służyły im za broń. Podobnie do pracy Massarda, autora prezentowanej sceny, zakomponowany był miedzioryt autorstwa Françoisa Chauveau do wydania Owidiusza z 1676 roku, w której uwagę zwraca centralna postać giganta zwróconego tyłem do widza. [Zob. M. Laszczkowski [w:] Metamorfozy. Królewska kolekcja grafiki Stanisława Augusta, ryciny z kolekcji Stanisława Augusta i ze zbiorów Jana Kantego Szembeka, kat. wyst. Pałac na Wyspie Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, Warszawa 2013, kat. nr 15, s. 42.]
