Grobowiec Faetona
- inne tytuły
- Le tombeau de Phaëton, auprès duquel ses soeurs furent changées en peupliers, et le roi Cycnus en Cygne
- datowanie
- 1766 (1766-1766)
- rodzaj
- grafika
- technika
- akwaforta, ruletka, rylec
- materiał
- papier żeberkowy
- wymiary
- 23,0 x 17,0 [płyta: 21,6 x 14,0; kompozycja: 13,2 x 8,7] cm
- sygnatury, napisy
- u dołu, pod kompozycją, po lewej: C. Monnet delin.; po prawej: Massard Sculp.1766; pośrodku: Le Tombeau de Phaëton, auprès du quel | ses Soeurs furent changées en Peupliers, | et le Roi Cycnus en Cygne.
- miejsce powstania
- Paryż (Francja)
- właściciel
- Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie
- identyfikator
- ŁKr 271
Rycina przygotowana do wydania Les Métamorphoses d’Ovide (1767‒1771). W edycji książkowej ilustracja umieszczona była w tomie I (Livre II, Fable III. Pl. 26). Prezentowana rycina jest trzecią i ostatnią ryciną opowiadająca historię Faetona. Ukazuje melancholijną scenę przy jego grobowcu. Hesperydyjskie najady pochowały ciało młodzieńca i wykonały monument, umieszczając na nim napis: „Tu spoczywa Faeton, w niebo wzniósł się śmiało, upadł, lecz w wielkiem dziele, sam upadek chwałą”. (Owidiusz 1825‒1826, II, 331‒332).
Na rycinie widoczna jest wertykalna budowla, która zwieńczona została urną pogrzebową i opatrzona napisem w języku greckim. Rycina ukazuje jednocześnie proces metamorfozy na etapie, gdy córki Klymene, matki Featona, Heliady, mają jeszcze ludzkie tułowia i twarze, ale w miejscu stóp pojawiły się już korzenie, ich nogi obrasta kora, a ręce i włosy zmieniają się w gałęzie pokryte liśćmi i moment, gdy Klimena próbuje złapać cenne łzy jednej z córek, aby zachować choć trochę z ich dawnej postaci. Owidiusz nie określił liczby Heliad, na rycinie przedstawiono jedynie trzy z pięciu sióstr Faetona (były nimi Merope, Helias, Fojbe, Ajterie, Dioksippe, były córkami boga światła Heliosa i okeanidy Klimene). Klymena, przemierzyła cały świat w poszukiwaniu zwłok dziecka. Odnalazłszy miejsce spoczynku syna nad rzeką Erydan, uklękła u stóp grobowca, oblewając go łzami. Towarzyszkami niedoli były jej córki, Heliady, które dniem i nocą płakały, chcąc przywołać brata, ale po trzech dniach lamentu zostały przemienione w topole. Scena ilustruje jeszcze jedną metamorfozę, jaka dokonała się po śmierci Faetona. Ukazany po lewej stronie kompozycji łabędź, to krewny i bliski przyjaciel zmarłego, Kyknos, władca Ligurów, który porzucił swój naród, żeby udać się do grobu nad brzeg Erydanu. W czasie drogi, błądząc po lesie i rozpaczając nad losem przyjaciela, zaczął zmieniać się w ptaka, który nie lata, a szuka ochłody w wodzie, obawiając się nieba i słońca, które stały się przyczyną śmierci drogiego mu Faetona. [Zob. M. Laszczkowski [w:] Metamorfozy. Królewska kolekcja grafiki Stanisława Augusta, ryciny z kolekcji Stanisława Augusta i ze zbiorów Jana Kantego Szembeka, kat. wyst. Pałac na Wyspie Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, Warszawa 2013, kat. nr 29, s. 80.]