Jazon przysięgający wierność Medei
- inne tytuły
- Medée reçoit les fermens de Jason, lui fait Dompter les Taureaux et enlever la toison d’or
- datowanie
- 1767-1771
- rodzaj
- grafika
- technika
- akwaforta, ruletka, rylec
- materiał
- papier żeberkowy
- wymiary
- montaż: 22,7 x 16,6 [płyta: 22,0 x 14,5; kompozycja: 13,0 x 8,6] cm
- lokalizacja
- Magazyn
- sygnatury, napisy
- u dołu, pod kompozycją, po lewej: Monnet inv.; po prawej: Massard sc.; pośrodku: Medée reçoit les fermens de Jason, lui fait | Dompter les Taureaux et enlever la toison d’or.; odbitka wklejona w XVIII w., papierowy montaż, otoczona akwarelową, jasnozieloną obwódką, czarnymi tuszowymi liniami i naklejonym paskiem złota; w prawym górnym rogu piórem w tonie brązowym: LXXIV
- miejsce powstania
- Paryż (Francja)
- właściciel
- Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie
- identyfikator
- ŁKr 237
Rycina przygotowana do wydania Les Métamorphoses d’Ovide (1767‒1771). W edycji książkowej ilustracja umieszczona była w tomie II (Livre VII, Fable I. Pl. 74).
Historia przysięgi, którą Jazon złożył Medei, wiąże się z mitem o wyprawie Argonautów po złote runo. Jazon był synem prawowitego władcy miasta Jolkos, Ajsona. Ten jednak, odsunięty został od władzy przez przyrodniego brata, Peliasa, dla którego panowania Jazon stwarzał zagrożenie. Różne wersje mitu przekazują odmienne okoliczności, w których Pelias wysłał swego przyrodniego bratanka do Kolchidy po sierść złocistego barana. Zgodne są jednak w tym, że Pelias liczył na to, że Jazon poniesie w wyprawie śmierć. Herosowi sprzyjała jednak Afrodyta (rzymska Wenus). Gdy okręt Argo przybił do Kolchidy, Jazon stanął przed jej królem, Ajetesem, by wyjawić zamiar zabrania złotego runa. Władca nie wzbraniał mu go, lecz postawił warunek – Jazon miał przejść trzy próby: zaprząc dwa, stworzone przez Hefajstosa byki o kopytach z brązu, zaorać pole Aresa i zasiać na nim wężowe zęby. Afrodyta rozkochała w herosie Medeę, kapłankę bogini Hekate i córkę Ajetesa. Ta, pałając namiętnością do Jazona, podarowała mu magiczne zioła, które umożliwiły mu wykonanie zadań, jakie wyznaczył dla niego jej ojciec. Były one warunkiem wydania złotego runa. Wdzięczny za ten czyn bohater przysiągł Medei małżeństwo i wierność.
Rycina ukazuje Jazona i Medeę w świątyni Hekate. Stojący wskazują na posąg bogini, znajdujący się w centrum budowli; obok płonie ofiarny ołtarz. Świątynia reprezentuje typ niezadaszonego monopteru. Przedstawiona scena odnosi się dokładnie do słów poematu Owidiusza: „On na potrójne bóstwo Hekaty przysięga” (Owidiusz 1825‒1826, VII, 97). Określenie „potrójne” ma związek z rzymskim przydomkiem Hekate „Trivia”. […]
W sztuce greckiej przedstawiano Hekate jako kobietę o trzech twarzach. Na rycinie Massarda nie ma ona jednak tej postaci, ukazana została jako kobieta o jednej twarzy z małym księżycem na czole. Wiąże się to z utożsamieniem Hekate z Artemidą-Dianą, jako boginią księżyca. Wizerunki tej drugiej często wykorzystują motyw księżyca na czole, jako atrybut identyfikujący boginię. Doskonale znanym przykładem jest choćby obraz François Bouchera Diana w kąpieli (1742, Paryż, Musée du Louvre).
[Zob. M. Laszczkowski, w: „Metamorfozy. Królewska kolekcja grafiki Stanisława Augusta, ryciny z kolekcji Stanisława Augusta i ze zbiorów Jana Kantego Szembeka”, kat. wyst., Pałac na Wyspie Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, Warszawa 2013, kat. nr 76, s. 208.]
