Porwanie Persefony przez Hadesa
- inne tytuły
- Pluton enleve Proserpine et convertit en Fontaine Cyané qui vouloit s’y opposer
- datowanie
- 1767-1771
- rodzaj
- grafika
- technika
- akwaforta, ruletka, rylec
- materiał
- papier żeberkowy
- wymiary
- 22,9 x 16,7 [płyta 22,0 x 14,5; kompozycja 13,1 x 8,7] cm
- lokalizacja
- Magazyn
- sygnatury, napisy
- u dołu, pod kompozycją, po lewej: J. M. Moreau inv.; po prawej: J. le Veau Sculp.; pośrodku: Pluton enleve Proserpine et convertit en | Fontaine Cyané qui vouloit s’y opposer.; w prawym górnym rogu piórem w tonie brązowym: 62
- miejsce powstania
- Paryż (Francja)
- właściciel
- Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie
- identyfikator
- ŁKr 293
Rycina przygotowana do wydania Les Métamorphoses d’Ovide (1767‒1771). W edycji książkowej ilustracja umieszczona była w tomie II (Livre V, Fable V. Pl. 62).
Persefona, córka Zeusa (rzymski Jupiter) i Demeter (rzymska Ceres), zwana także Korą, bardzo wcześnie została utożsamiona z rzymską boginią kiełkującego zboża, Prozerpiną. Pewnego razu zbierała wraz z przyjaciółkami kwiaty w gaju, w którym panowała wieczna wiosna. Ich niewinną zabawę przerwało nagłe wtargnięcie Hadesa, boga krainy umarłych. Przeszyty strzałą Erosa Hades zakochał się w bogini i, urzeczony jej widokiem, porwał ją do swojego podziemnego świata.
Przedstawiony na pierwszym planie półnagi, brodaty bóg, unosi do góry Persefonę, odzianą w antykizującą, przezroczystą szatę. Oboje znajdują się na ciągniętej przez konie kwadrydze, otoczonej chmurami. Leżące w wozie berło – trójząb oraz korona na głowie boga są atrybutami jego władzy nad światem zmarłych. Ekspresyjne, spiralne pozy i dramatyczne gesty głównych bohaterów dobrze oddają zarówno gwałtowność uczucia Hadesa jak i przerażenie młodej bogini. Persefona wyciąga do góry ręce w rozpaczliwym geście, wołając na pomoc swoją matkę i przyjaciółki. Dwie towarzyszki, widoczne na dalszym planie po lewej stronie kompozycji, bezradnie kierują ramiona w stronę porwanej, z której rąk i podartej od góry sukni wysypują się kwiaty. W prawym górnym rogu kompozycji przedstawiony został sprawca wydarzenia, Eros trzymający płonącą pochodnię, mającą rozpalać ogień miłości w sercach śmiertelników i bogów oraz łuk, z którego prawdopodobnie wystrzelił swoją strzałę. Dynamizm i ekspresja sceny stanowiły dla artystów pretekst do wykazania się wirtuozerią, dlatego temat porwania Persefony cieszył się popularnością w sztukach plastycznych XVII i XVIII w. i zazwyczaj oparty był na podobnym schemacie. […]
[Zob. M. Laszczkowski, w: „Metamorfozy. Królewska kolekcja grafiki Stanisława Augusta, ryciny z kolekcji Stanisława Augusta i ze zbiorów Jana Kantego Szembeka”, kat. wyst., Pałac na Wyspie Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, Warszawa 2013, kat. nr 63, s. 172.]
