Alfejos i Aretuza
- inne tytuły
- Ou fuyez vous belle Aréthuse, s’écrie alors Alphée, ou fuyez vous
- datowanie
- 1767-1771
- rodzaj
- grafika
- technika
- akwaforta, ruletka, rylec
- materiał
- papier żeberkowy
- wymiary
- 22,9 x 16,9 [płyta: 22,4 x 14,7; kompozycja: 15,1 x 10,1] cm
- lokalizacja
- Magazyn
- sygnatury, napisy
- u dołu, pod kompozycją, po lewej: Moreau del.; po prawej: Basan Sc.; pośrodku: Ou fuyez vous belle Aréthuse, s’écrie | alors Alphée, ou fuyez vous.; w prawym górnym rogu piórem w tonie brązowym: 64
- miejsce powstania
- Paryż (Francja)
- właściciel
- Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie
- identyfikator
- ŁKr 294
Rycina przygotowana do wydania Les Métamorphoses d’Ovide (1767‒1771). W edycji książkowej ilustracja umieszczona była w tomie II (Livre V. Fable V. Pl. 64).
Aretuza córka Nereusa, była piękną nimfą Peloponezu i Sycylii, lecz stroniła od miłości i miłych słów, chwalących jej urodę. Towarzyszyła w łowach Artemidzie, nosząc jej łuk i strzały. Pokochał ją Alfejos, syn Okeanosa i Tetydy, bóg rzeki, płynącej w Grecji między Elidą a Arkadią. Pewnego razu, ujrzawszy nimfę nagą podczas kąpieli w strumieniu, przywołał ją. Spłoszona Aretuza zaczęła uciekać, lecz po jakimś czasie opadła z sił, wyczerpana ucieczką. Słabnąc i nie mogąc znaleźć schronienia zwróciła się o pomoc do Artemidy, ta osłoniła ją najpierw nieprzejrzystym obłokiem, który spowił postać uciekającej Aretuzy, lecz Alfejos nie dawał za wygraną. Przestraszona nimfa rozpłynęła się w kroplach, zamieniając w źródło, a płynąc rzeką dotarła na wyspę Ortygię, koło Syrakuz na Sycylii. „W rzece poznał mnie jeszcze Alfej rozkochany I natychmiast się w własne rozlewa bałwany. Porzucił ludzką postać, by się złączył ze mną. Dyjana grunt rozwarła w pieczarę podziemną: uciekam do Ortygii. Ta Dyjanie miła, Najpierwsza mi na ziemię przejście otworzyła.” (Owidiusz 1995a, V, 637‒642).
Scena na rycinie rozgrywa się w lesie, przestraszona nimfa wybiega ze strumyka, w którym brała kąpiel, za nią wyciąga ramiona brodaty Alfejos, szykując się do pościgu za ukochaną. Podobnie, jak w większości ilustracji do tego cyklu, prezentujących nagie ciała bogiń i nimf, ten aspekt kompozycji został wyraźnie podkreślony.
[Zob. J. Talbierska, w: „Metamorfozy. Królewska kolekcja grafiki Stanisława Augusta, ryciny z kolekcji Stanisława Augusta i ze zbiorów Jana Kantego Szembeka”, kat. wyst., Pałac na Wyspie Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie, Warszawa 2013, kat. nr 65, s. 178.]